Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wycinekczasuczyskładowabudżetuczasu(ang.stateoftime),wypełnianysze-
regiemaktywnościilościowoiobiektywniewartościowanych(ang.stateofactivi-
ty)orazpercypowanyjakosumaczasupopracyprzeznaczonegonawypoczynek
(ang.discretionarytime)(np.Dumazedier1962;Murphy1974;Kelly,Godbey
1992;Kelly1996;Zelaza,Veney2003;Godbey2008;Truszkowska-Wojtkowiak
2012).Najczęściejwskazywanąrelacjęmiędzyfreetimeandleisuremożnaspro-
wadzićdotego,iżfreetimejestkategoriąszerszą,zawierającąwszystkieteczyn-
ności,którezostaływymienionepozaleisure,traktowanyjestjakoprzesłanka
albowarunekwstępnydlaleisureiniemożebyćjegoekwiwalentem.DeGrazia,
wklasycznejjużdziśpracyOfTime,WorkandLeisure,pisał:
leisureifreetimeprzynależądoróżnychświatów,doróżnychrzeczywistości.Każdyczłowiek
możemiećczaswolny(wrozumieniufreetime),aleniekażdymaczaswolny(wrozumieniu
leisure).Freetimejestrealizowanąideądemokracji,natomiastleisureniejestwpełnimożliwy
douzyskania,gdyżstanowiideałsamwsobieanieideeczyzamysł.Freetimetorodzajkalkula-
cjiwodniesieniudoodcinkaczasu,leisureodnosisiędostanubycia,kondycji,którejnieliczni
pożądają,ajeszczemniejosiąga(DeGrazia1962:5).
Czaswolnyzharmonizowanyznaturąwspołeczeństwietradycyjnym,odcza-
sówrewolucjiprzemysłowej,powstaniazegaraodliczającegoimierzącegoczas
zostałwyabstrahowanyześcisłejiniepodważalnejrelacjiznaturalnymirytma-
miprzyrodyiskontrolowany.Dominującewpoczątkowymokresierozwojupro-
blematykiperspektywyfunkcjonalistycznewspierałyobrazczasuwolnegojako
wartościpoliczalnej,wyraźniewydzielanejzczasupracyiinnychobowiązków,
przeznaczonejnasamorozwójiregeneracjęorazpełniącejokreślonefunkcjena
rzeczsystemuijednostki.Wrazzponowoczesnymitendencjamiemancypacyj-
no-polityczneiedukacyjnenastawieniawzględemczasuwolnegostopniowo
traciłyswądefiniującąmocnarzecznaciskunapolisemiczność,płynnośćgra-
nicifragmentaryzacjędoświadczania.Charakterystycznedlaponowoczesno-
ściprzekraczanietradycyjnychopozycji:praca-czaswolny,czasobowiązków
-czaswolnyczyrodzina-czaswolnynarzeczichwzajemnegoprzenikaniasię
pozwalałoteżosiągaćidoświadczaćczaswolnywróżnychmomentachimiej-
scachwciągudnia,utrzymującjegofakultatywnośćiepizodyczność(por.Trusz-
kowska2012:9).Badaczeproblematykizaczęliwskazywaćnadynamicznąidia-
logowąnaturęczasuwolnegorealizowanegonagrunciecodziennychpraktyk
iaktywności(por.Kelly1972,1996,2012;Mannel1989,1999;Shaw1985;Kelly,
Godbey1992;Watkins2000;Godbey2008;Rojek1995,2005,2010).Zgodnie
ztakimzapatrywaniemdoświadczanieczasuwolnegojestzapośredniczoneprzez
niezliczonąilośćczynnikówindywidualnych(wtymbiologicznych),społeczno-
-kulturowych,gospodarczychiekonomicznych,którychuwzględnianiepokazu-
8
WydawnictwoNaukoweUAM–wszelkieprawazastrzeżone
