Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
ZrozumiećInnego.Antropologiaracjonalności
...powinnawnieśćswójwkładdorzeczywistychnaukhumanistycz-
nychprzezsystematyczneeliminowanieelementówzałożeńetnocen-
trycznych.Takwięc,próbującpokazaćograniczeniaoświecenia,antropo-
logiawciążrozwijaoświecenie(Lemaire1991:24).
WpełnizgadzamsięzgłównymitezamidiagnozyLemaire’a.
OdwołującsiędotytułuksiążkiJamesaBoonaOthertribes,otherscribes
(1982)powiedziećmożna,żemającdoczynieniaz„innymiplemio-
nami”,antropologiabezustanniedostarczała„innychopisów”.Wtym
sensieantropologiazawszebyła„nie-modernistyczna”(Hastrup1995:
49).Należypamiętać,żepojęciarozumuiracjonalnościniezostały
ustanowioneraznazawszewczasachoświecenia,lecz,żebezustan-
nieewoluowały.Antropologicznepodważanieobydwuterminów
przybierałonierzadkowykluczającesiępostaci;mówićzatemmożna
omeandrachantropologicznychwątpliwościdotyczącychpodstaw
filozoficznychdyscypliny.Podejściedoracjonalnościiszerokopojętej
kwestiirozumukształtowałosięwskomplikowanymdialektycznym
procesie,wktórymetosantropologiiodgrywałdoniosłąipionierską
rolęrównieżnaobszarzeznaczonymutrwalonymistandardami.Jak
piszeCliffordGeertz:
Wtymodejściuoddawnychtriumfów,które,działającusypiająco,
zwielkichprzełomówprzemieniłysięwzawalidrogi,antropologiawdzi-
siejszychczasachodgrywarolęprzodującą.Byliśmypierwszymi,którzy
nalegalinacałyszeregspraw:żeświatniedzielisięnapobożnychiprze-
sądnych;żewdżunglimożnaznaleźćrzeźby,anapustynimalunki;że
możeistniećporządekpolitycznybezscentralizowanejwładzyazasada
sprawiedliwości-bezskodyfikowanychpraw;żezasadylogikiniezosta-
łyustanowionewGrecji,aewolucjamoralnościniedoszładonajwyższe-
gostopniawAnglii(1999:62).
Antropolodzymająobowiązeklubnawetzmuszenisąsięgaćpoza
własnekulturyiprzekraczaćgraniceustanowionychkodów.Będąc
więźniamiswychtradycjikulturowych,Wittgensteinowskich„form
życia”,starająsięprzeniknąćdownętrzainnychtradycjimyślowych.
Fakt,że„handlarzeegzotyką”,jakzdaniemRogeraKeesinga(1987:
161)fałszywiezwiesięantropologów,zajmowalisięwprzeszłości
iwdużejmierzenadalzajmująinnyminiżrodzimakulturamispra-
wił,iżspoglądająoninażycieobcychZachodowiludzi,naichsyste-
myspołeczne,gospodarkęiwierzenianiejaknacośdziwnego,pry-
mitywnego,bezużytecznegolubnieracjonalnego,leczpoprostu„In-
