Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
MRozdziałII
wybraneefemerydy,rejestrowanewpolskichtekstachpolitycznych,
powstałychzarównowczasachrealnegosocjalizmu,jakipozmia-
nachustrojowych,awięcwdrugiejpołowieXXiwXXIwieku.
Sądzę,żeprzedstawicielemłodegopokoleniaPolakówniewiedzą,
żewyrażeniemżelaznyJózefokreślanokiedyśJózefaCyrankiewicza,
którysprawowałprzezwielelaturządpremierawokresiePRL-u.
MirosławBańkodowodzi,że„(ł)tadowcipnatrawestacjanazwy
»żelaznyFeliks«,odnoszonejdoFeliksaDzierżyńskiego,nawiązywała
nietyledobezwzględnychmetodsprawowaniawładzy,iledofaktu,
żeCyrankiewiczzasiadałwfotelupremieraponad22lata,cobyło
(inadalpozostaje)polskimrekordemnatymstanowisku”1.
WsemantycewyrażeniarzeczownikowegożelaznyJózefujawniają
sięniektórecechyistotnedlastereotypużelaza,głównietakiewłaści-
wości,jak:(wytrzymały’,(odporny’.
Wokresiekomunizmufunkcjonowałotakżewyrażeniepiesłań.
cuchowyimperializmu,określająceówczesnegoprzywódcęJugosła-
wii–JosipaBrozTito.Pojawiałosięononiejednokrotniewtrakcie
manifestacjiitowarzyszyłmuodpowiedni,makabrycznytranspa-
rent–przedstawianotamkarykaturęTitozwyeksponowanymina
twarzyłańcuchami.Podanyzwiązekwyrazowyukształtowanyzostał
przezpropagandętotalitarnąwZwiązkuRadzieckimiinnychpod-
ległychmukrajachsocjalistycznych.Połączenietomiałosilneko-
notacjenegatywne.Wykorzystanotuujemnecechy,ujawniającesię
wstereotypiepsa.Ponadtopodkreślonazostałatakżeinnawłaści-
wośćtypowadlapsa,istotnawjegorelacjachzczłowiekiem–wier-
ność,przyczymdotyczyłaonawiernościwobecpaństwisił,które
obózkomunistycznyuznawałzawrogie,tj.szczególnieUSAiWiel-
kiejBrytanii.Jakwidać,nawetpozytywnacecha,zawartawstereo-
typiejakiegośbytu,możewwynikudziałańmanipulacyjnychwteks-
tachpropagandysłużyćnegatywnejcharakterystycetegożbytu.
Wprzypadkubadanegowyrażeniaistotnejesttakżeznaczenieoraz
konotacjewyrazułańcuch.Komponentadnominalnyeksponuje
1
SP,s.289.
