Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EfemerydypojawiającesięwpolszczyźnieM
27
rodzaj„przywiązania”istotyokreślanejtymwyrażeniem,sposóbjej
funkcjonowaniawokreślonychrealiach(por.teżprymarnąseman-
tykępołączeniapiesłańcuchowy(piesuwiązanynałańcuchuwcelu
pilnowaniadomu,gospodarstwa;piespodwórzowy’2).Titojakojedy-
nyprzywódcakrajusocjalistycznegowykazałsięniezłomnością,nie
uznałdominacjisowieckieji–coszczególnierozjuszyłoStalina–ze-
rwałzZSRRstosunkidyplomatyczne.Oczywiściebyłotoprzyczyną
oskarżeńdotyczącychrewizjonizmuiwiązałosięzprawdopodobień-
stwemradzieckiejinterwencjiwojskowej.Titouzyskałjednakpopar-
cie„imperialistów”(USAiWielkiejBrytanii).M.Bańkowskazuje,
żewyrażeniepiesłańcuchowyimperializmubyłotakże„pogardliwym
określeniemprezydentówKoreiPołudniowej,używanymwpropa-
gandziekrajówkomunistycznychwczasiewojnykoreańskiej,awKo-
reiPółnocnejażdobardzoniedawna”3.
Połączeniezaplutykarzełreakcjipojawiałosięnaplakatachw1945
roku,natransparentachpierwszomajowych.Współcześniużytkownicy
językakojarząjeprzedewszystkimzpropagandąPRL-u,zwłaszczazaś
zpewnąjejfazą.Badaniajednakwykazały,żewyrażenietopierwot-
niezostałoużytewprzemówieniuJózefaPiłsudskiegowygłoszonym
nabankieciewhoteluBristolwWarszawie3.07.1923roku.Piłsud-
skimówiłwówczasozaplutym,potwornymkarle,nękającymgoswoimi
oszczerstwami.Otofragmenttegoprzemówienia:
Zapluty,potwornykarzełnakrzywychnóżkach,wypluwającyswojąbrudną
duszę,opluwającymniezewsząd,nieszczędzącyniczego,coszczędzićtrze-
ba–rodziny,stosunków,bliskichmiludzi,śledzącymojekroki,robiącymał-
piegrymasy,przekształcającykażdąmyślodwrotnie–tenpotwornykarzeł
pełzałzamnąjaknieodłącznydruh(SSWS,s.324).
WzapożyczonymodJ.Piłsudskiegowyrażeniurzeczownikowym
nastąpiłaredukcjakomponentówokreślającychczłonkarzeł–pozo-
stałtylkojedenelementadnominalny,tj.wyrazzapluty.Wynikiem
2
SJPpodred.M.Szymczaka,t.2,Warszawa1979,s.67.
3
SP,s.188.
