Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sposóbbadaniaimetoda:pluralistycznenarracjeoEuropie…
29
elitpartyjnych-zostałascharakteryzowanajakoprzestrzeńreprezentacjiwła-
dzypaństwowejorazsprawowaniakontrolinadkomunikacją.Jakoreprezen-
tacyjnąsferępublicznąJürgenHabermasopisałsferęsygnalizowaniaklery-
kalnego,monarchistycznegobądźarystokratycznegostatususpołecznego
37
.
MimowłasnychzastrzeżeńHabermasa38koncepcjataznajdujezastosowanie
takżewodniesieniudorealnegosocjalizmu.Obejmujeonainscenizowanie
wsferzepublicznejorazmediachwładzyposiadanejprzezrządzącepartieoraz
związaneztympróbywpływanianaspołeczeństwozapomocąpropagandy39.
Totuwidocznestawałysięróżne,zależneodliniireprezentowanychprzezpar-
tie,graniceswobodywypowiedzi.Różnicewzakresietejswobodyuzasadniają
dalszezróżnicowaniawewnętrzne,naprzykładmiędzyzinstytucjonalizowa-
nymsterowaniemmediamiprzezpartięipaństwozjednejorazprzezredakcje
czasopismzdrugiejstrony40.Zasięgsterowaniamediami-cenzuryiautocen-
zury-określałgranicereprezentacyjnejsferypublicznej.Wlatach70.i80.nie
obejmowałaonacałychspołeczeństw.Wykształciłysięnatomiast-poczęści
zpowodupartyjno-państwowegoleseferyzmu,poczęścizaśwwynikudążenia
opozycjidowywołaniaoddźwięku-kolejnesferypubliczne.
Pozasferąreprezentacjiwładzyanaliziepoddanodystansującesięodnich
sferypubliczne,wktórychdogłosudochodziłyodmienneinterpretacje.Wniniej-
szymstudiumbędąoneokreślanetakżejakopublicystykapodziemnaijako
powiązanianiezależnychautorów.Alternatywnesferypublicznekształtowałysię
wrazzsamoorganizacjąruchówobywatelskichiupowszechnianiemsięsamiz-
datu.PopodpisaniuAktukońcowegoKBWEautorzyopozycyjnipublikowali
pozaoficjalnymobiegiem,uzasadniającswojepostępowaniezagwarantowaną
wAkciewolnościąinformacji41.Odtądwszystko,czegoniemożnabyłopowie-
dziećaniopublikować,ukazywałosięwprasiepodziemnej.Autorzy,którzy
prezentowaliwłasnenarracjeoEuropiejakoalternatywęwobecoficjalnych
wizji,rzucaliformalnewyzwaniepartiomrządzącymuzurpującymsobieprawo
donarzuceniacałemuspołeczeństwuwłasnychinterpretacji.Publikacjeopozy-
cyjnewdużymstopniuograniczałyzasięgdyskursuwładzy
42
.JejobszarwPolsce,
CSRSiNRDokreślanonormatywniejakoDniezależnąprzestrzeńpubliczną”,
37Por.J.Habermas,Strukturalneprzeobrażenia...
38Tamże,s.24-25.
39J.C.Behrends,DieerfundeneFreundschaft.PropagandafürdieSowjetunioninPolenundinder
DDR,Köln2006,s.15-17;G.T
.Rittersporn,M.Rolf,J.C.Behrends,ÖffentlicheRäumeundÖffent-
lichkeitinGesellschaftensowjetischenTyps.EinersterBlickauskomparativerPerspektive,[w:]Sphä-
renvonÖffentlichkeitinGesellschaftensowjetischenTyps,red.ciż,Frankfurta.M.2003,s.7-22.
40Zob.G.T
.Rittersporn,M.Rolf,J.C.Behrends,ÖffentlicheRäume...,s.59-79.
41J.C.Behrends,DieerfundeneFreundschaft…;D.Beyrau,MachtundÖffentlichkeitimSozia-
lismus,DJahrbücherfürGeschichteOsteuropas”2002,nr2(50),s.161-162;Sphärender
ÖffentlichkeitinGesellschaftensowjetischenTyps.ZwischenparteistaatlicherSelbstinszenierungund
kirchlichenGegenwelten,red.G.T
.Rittersporn,M.Rolf,J.C.Behrends,Frankfurta.M.2003.
Zob.szerzejrozdział4.
42M.Pittaway,EasternEurope1939–2000,London2004,s.133-154.
