Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
1.1.Ładspołecznywteoriimyślisocjologicznej
Wdziejachmyślisocjologicznejmożnaznaleźćdwaprzeciwstawnestano-
wiska,odnoszącesiędokwestiitworzeniaitrwaniaładuspołecznego.Pierwsze
znichzakłada,żeporządekspołecznyjestwytworemcelowychdziałańludzkich.
Azatemmożnagoświadomietworzyć,udoskonalać,dostosowywaćdocechna-
turyludzkiej,wykorzystującdotegoludzkąwolę.Drugiestanowiskoopierasię
nazałożeniu,żeładspołecznyjestbytemkształtującymsięspontanicznieinieza-
leżnieodludzkiejwoli,choćujegopodstawmogąistniećróżne(innepozawolą)
uwarunkowania,takiejakprawonatury,instynkty,interesyitp.(Golka2005:14).
Nazagadnienieporządkuspołecznegopatrzećmożnazatemzwieluperspek-
tyw,awielośćpoglądówdowodzibrakujednolitegopodejściawtymzakresie.Jak
sięwydaje,nieistniejenawetzestawkryteriów,którymożnabyłobytraktowaćjako
kanonicznyiwedlektóregoudałobysięokreślićrodzajeładu(Kasperek2002:83).
Współcześnie,głównaliniarozróżnieniawytyczonazostałarównoleglezpo-
działemparadygmatycznym,nanurtnormatywnyiinterpretatywny.Jakpisze
MarekGorzko(2008:27),ntasporuzastąpiławcześniejszepodziałynasocjo-
logięhumanistycznąipozytywistyczną”.Wtabeli1zamieszczononajbardziej
charakterystycznecechyróżnicującetedwapodejściateoretycznecodokwestii
ładu(porządku)społecznego(por.Manterys2008:56).
Tabela1.Porównaniekoncepcjiładuspołecznegozperspektywyparadygmatu
normatywnegoiinterpretatywnego
Orientacjamakrosocjologiczna
Metodologicznykolektywizmiindywidualizm
Przedmiotrefleksjibadawczej:indywidua
ikolektywy
Zachowaniajednostekdeterminowaneprzez
systemwartości,normiwzorów
Teoretycznepodstawy:tradycyjniepojmowane
strukturyiukładyrólorazstatusówspołecznych,
atakżezogniskowanienazinstytucjonalizowanych
strukturachdeterminującychdziałaniaiinterakcje
Normatywnakoncepcjaładuspołecznego
Orientacjamikrosocjologiczna
Metodologicznysytuacjonizm
Przedmiotrefleksjibadawczej:interakcje
społeczne
Jednostkatoobdarzonyjaźniąpodmiot,
konstruującyinegocjującydziałaniapodczas
interakcjiwtokuciągłejinterpretacjiznaczeń
Teoretycznepodstawy:procesyinterakcji
orazpoznawczo-symbolicznekompetencje
uczestnikówżyciaspołecznego
Interpretatywnakoncepcjaładuspołecznego
Źródło:opracowaniewłasnenapodstawieManterys2008:56;Piotrowski1998:9idalszeoraz
Gorzko2008:27-30.
Worientacjinormatywnejpojęcieładuspołecznegosprowadzasiędoprzy-
wiązywaniaszczególnejuwagidoistnieniawartości,normorazwzorówdetermi-
nującychzachowanialubdziałaniaspołeczne,nczylinarzucającychlogikęwyboru