Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tatarzyżołnierze-osadnicy
23
TimurKarim.Zcyklu:TatarzyHOrdaBudziacka”.
W1206rokuTemudżynzostałobranyprzezkurułtaj(rodzajsejmustepowe-
goskładającegosięzprzedstawicielimongolskiejarystokracji;wartowspomnieć,
żezasiadaływnimrównieżkobiety)chanemztytułemCzyngis-chana6.Topoli-
tykaCzyngis-chanadoprowadziładozjednoczeniaWielkiegoStepuibyłaprzy-
czynąszerokozakrojonychkampaniiwojennych.Pośmiercitegowielkiegowodza
jegoefemeryczneimperiumzaczęłosięrozpadać.Tendencjeodśrodkowebyły
dodatkowowzmacnianepolitykąKsięstwaMoskiewskiego,którewupadkulub
teżosłabieniupaństwamongolskiegowidziałoszansęnazrzucenieniewolitatar-
skiej.Wspomniećnależy,żeTatarzypodbiliRuśw1237roku,adoroku1241
opanowalitakważneośrodki,jakKijów,Czernihów,Halicz7.Wroku1380wbi-
twienaKulikowymPoluwojskaDymitraDońskiegorozbiłyarmiętatarską.Wsku-
tekwalkwewnętrznychpaństwoutworzoneprzezCzyngis-chanasięrozpadło.
Jegozachodniaczęść,tzw.ZłotaOrda8,powstaławwynikupodziałuwroku1227
–jakoułusDżodziego.RozkwitZłotejOrdyprzypadłnaokresrządówchana
Özbega(1312–1342).Wówczasto–jakpodajeIbnArabszaha–podróżowaćprzez
stepymożnabyłoHbezwszelkiejobawyistrachu”9.PośmiercichanaÖzbega,
wwynikuzatargówdynastycznych,rozpocząłsiępowolnyupadekautorytetucha-
nów.OkresemupadkusąjużrządyDżanibeka(1342–1357).
RozważająckwestięupadkuZłotejOrdy,należyzastanowićsięnadprzyczy-
namitakiegostanurzeczy.Niewątpliwiejednymzpowodówbyłajejwieloetnicz-
6TajnahistoriaMongołów.AnonimowakronikamongolskazXIIIw.,oprac.S.Kałużyński,War-
szawa1970;idem,DawniMongołowie,Warszawa1983.Urodzonypomiędzy1155–1167,zmarł1227.
7J.Tyszkiewicz,TatarzynaLitwieiwPolsce,s.73.
8B.Grekow,A.Jakubowski,ZłotaOrdaijejupadek,Warszawa1953,s.59–61;L.Bazylow,
HistoriaMongolii,Wrocław1981.
9B.Grekow,A.Jakubowski,ZłotaOrdaijejupadek,s.214.
