Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ideologiaspółdzielczości
29
czynnikihistoryczne,któreukształtowałyspecyfikęsytuacjitejgrupy.
Natomiastpomijaliznacznieistotniejszeczynniki,wynikającezdo-
mniemanychreligijnychpodstaw„stosunkuŻydówdoichotoczenia”.
GeneralniecaływywódSiwikajakożywoprzypominafenomen,
któryTheodorW.Adornookreślałmianempołowicznegowykształ-
cenia,tzn.typowegodlamyśleniaautorytarnegopozorniebezładnego
łączeniabardzoróżnychideiizjawisk,mającegonaceluracjonalizację
społecznychresentymentów,podszytychautorytaryzmemiksenofobią.
Wobliczuwyobcowanej,arównocześnieskomplikowanejrzeczywi-
stościmechanizmautorytarnejstereotypizacjitworzyiluzjęmyślowego
opanowaniarzeczywistości,podobniejakprzywoływanieróżnychau-
torówiideijestrodzajemimitacjiracjonalnegodyskursuiargumentacji
naukowej.JednakwprzypadkuwywoduSiwikawystępujepewna
logikaideologiczna,którałączygonietylkozogólnymidyskursa-
miantysemickimi,aletakżezpewnymtypemdrobnomieszczańskiego
radykalizmu(zwyklewystępującegowpostacizachowawczo-prawico-
wej,aleczasemprzyjmującegopostaćpozorniepostępowo-lewicową).
Cechątegostylumyśleniaoświeciespołeczno-ekonomicznymjest
myślowakoncentracjanasferzepośrednictwahandlowegoipienięż-
nego,którejestpostrzeganejakopodstawowaprzyczynasprzeczności
społecznychikryzysówwnowoczesnychspołeczeństwachkapitali-
stycznych.Zczegowynika,żewłaśniezasadniczezmianywtejsferze
—wduchutakichczyinnychprojektówekonomicznych(propono-
wanychm.in.przezPierre’a-JosephaProudhona,SylviaGesellaczy
AdamaDoboszyńskiego)—sąprzesłankąrealizacjizmianspołecz-
nych,pozwalającychnarealizacjębardziej„harmonijnych”,egalitar-
nychisprawiedliwychstosunkówspołecznych19.
DlaSiwikajakodziałaczaspółdzielczegotegorodzajuprojektspo-
łeczno-ekonomicznybyłzwiązanyzrozwojemspółdzielczości,która
19Przekonującywydajemisięwtymkontekściewywódniemieckiegosocjologa
BertholdaFrankego:„Określaniewczesnegosocjalizmuniemieckiegoijegofrancuskie-
goodpowiednikawpostacimyśliProudhonamianemdrobnomieszczańskiegooznacza
interpretowaniejegotreściideologicznejjakobłędnejodpowiedzinawłaściwepyta-
nieokonsekwencjekapitalizacjiiindustrializacji.Cechątypowodrobnomieszczańską
programuwczesnosocjalistycznegojestjegoorientacjakuprzeszłości.Drobnomieszczań-
skiemusocjaliściechodzioto,aby«przejąćodkapitałujegoproduktywność»(Engels).
Marzyonologicznieniemożliwejpostacikapitalizmuokiełznanegoodpowiedniodo
