Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stanówniedoborowych(żelazo,cynk,witaminaA,B6,niedoborybiałkowo-ener-
getyczne)orazmożepowodowaćtrudnościwpóźniejszymżywieniu.W2001roku
WHOnapodstawiewynikówdostępnychbadańuznałopierwszych6miesięcy
życianiemowlątzaoptymalnyokreswyłącznegokarmieniapiersią.Tymsamym
sformułowanozaleceniewprowadzaniapokarmówuzupełniającychpo6m.ż.
zjednoczesnąkontynuacjąkarmienianaturalnego.Wielekrajówzaakceptowało
terekomendacje,alewniektórychnadalrozszerzaniedietywprowadzanejest
między4a6m.ż.
Wwiększościkrajówczaswprowadzaniażywieniauzupełniającegojestzróż-
nicowanyzależnieodsposobużywienianiemowląt.Jednakstanowisko
ESPGHAN(2008)niezalecaróżnicowaniazasadżywieniauzupełniającegowza-
leżnościodsposobużywieniaiustala,żepokarmówuzupełniającychniepowinno
sięwprowadzaćprzed17tygodniemżycia,aleniepóźniejniżw26tygodniu.
Analizamodelówżywienianiemowlątrealizowanychwróżnychkrajachwy-
kazujedużezróżnicowaniewzakresieczasuwprowadzaniapokarmówuzupełnia-
jących.Czynnikamiistotniedecydującymioterminierozszerzaniadietyokazały
się:czynnikmatczyny(m.in.wiek,poziomwykształcenia,palenietytoniu),eko-
nomiczny,tradycjekulturowe.Zpolskichwieloośrodkowychbadańprzeprowa-
dzonychwlatach2003–2005wynika,żepierwszepokarmystałepozamleczne
wprowadzanośredniow4,8m.ż.;8,2%niemowlątotrzymywałojewdiecienawet
przed4m.ż.,aw6m.ż.spożywałojejuż86,6%badanych.
Jeszczewiększeróżnicedotycząrodzajupierwszegopokarmuuzupełnia-
jącegowprowadzanegododiety.WEuropienajczęściejpierwszymiwprowadza-
nymidodietypokarmamistałymisąowoce,warzywalubprzetworyzbożowe,
wprowadzanezróżnąpreferencjąwróżnychkrajach.Zpolskichbadańwynika,
żenajczęściejpierwszymwprowadzanympokarmemstałymsąowoce(jabłko),
następniewarzywa(marchew,ziemniak).
Ważnymskładnikiemdietyniemowlątwdrugimpółroczużyciasąpokarmy
pochodzeniazwierzęcego,zwłaszczamięso.Wielepublikacjizostatnichlatwska-
zujenato,żewcześniewprowadzona(w6lubkrótkopo6m.ż.)isystematyczna
podażmięsawdieciejestefektywnąstrategiązaopatrzeniadzieciwżelazoicynk,
kwasarachidonowyorazwitaminyB6iB12.
WedługzaleceńWHOiPAHOmięso,drób,rybaijajkapowinnybyćspoży-
wanecodziennielubtakczęsto,jakjesttomożliwe.Zanalizyżywienianiemowląt
uczestniczącychwbadaniu„Nawykiżywienioweastanodżywienianiemowląt
wPolsce”wynika,żew6m.ż.83%dziecispożywałozupęjarzynową,a59,7%
zupęzdodatkiemmięsa.Średniczaswprowadzaniamięsa–5,8m.ż.–byłzbli-
żonydopodawanegoprzezinnychbadaczy.Wostatnichlatachwytyczneamery-
kańskierekomendująpodaniemięsapo6m.ż.wczystejpostaci,zamiastlub
wformiedodatkudokomercyjnychdańobiadowych.Starszymdzieciomzalecane
jestłatwedożuciamięsoczerwone.Bardzowartościowymrodzajemmięsasą
ryby,będąceźródłem,m.in.długołańcuchowychkwasówtłuszczowychwielonie-
nasyconychn–3orazwitaminA,D,EiK.Zgodnieznowymipolskimizalece-
niami(2007)rybymożnapodawaćzdrowymniemowlętompoukończeniu6m.ż.,
18
