Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII
ZAGADNIENIAMETATEORETYCZNE
§1.Uwagiwstępne
Rozdziałtenporuszawybranekwestiemetaepistemologiczne(por.teżDürr
1924,Stępień1966,Hetherington1992;Fumerton1995;pracetegotypuniesą
liczne).Zazwyczajzaczynasiętakierozważaniaodpytania,czyepistemologia
jestnauką.Takpostępowałnp.R.Ingarden(Ingarden1971)iodpowiadał
twierdząco:epistemologiajestnaukąoideipoznania,spełniającątesurowe
warunkinaukowości,jakiefenomenologiastawiaławszelkiejfilozofii.Wielu
innychchciałobyteoriępoznaniawidziećjakonaukęprzyrodniczą,awkażdym
razieempiryczną.Mójpoglądwtejmateriijestzgołaodmienny.Uważam,że
filozofianiejestnauką,alewprzeciwieństwiedowieluanalityków,zwłaszcza
logicznychempirystów,niewidzęwtymnicanistrasznegoaninawetprzy-
gnębiającego.Filozofianiejestnaukąaniformalnąaniempiryczną,tj.niedasię
przedstawićjakodziałlogikiczymatematykianiteżnieformułujeempirycznych
hipotezzmierzającychdowyjaśnieniafaktów,bytakrzec,poznawczych.Jako
analitykprzypisujęfilozofiianalizępojęć,aprzeztoiprzedmiotów,którymi
teoretycypoznaniainteresowalisię„odzawsze”.Częśćhistorycznadostarczyła
namsporegomateriałudotyczącegozagadnieńepistemologicznych.Niewidzę
żadnejmożliwości,bytowszystkoobjąćjednąnaukąwedlezadanegomniejlub
bardziejzgóryobjaśnieniajejprzedmiotu.Gdybytonawetjakośpowiodłosię,to
pozostajejeszczeniebagatelnyproblemwyborujakiejśkoncepcjiteoriipoznania.
Banalnespostrzeżenie,żematematycy,fizycyanawethistorycymogąsięróżnić
wkwestiitego,czymjestodpowiedniomatematyka,fizykaihistoria,alepozo-
stawaćwzgodziewsprawachrzeczowych,ciąglejakośniemożedojśćdo
świadomościwielufilozofów.Mówiącniecotechnicznie:filozofiajestzamknięta
naproblematykęmetafilozoficznąanaukanie,coznaczy,żekwestiemetafilozo-
ficznenależądofilozofii,akwestiemetafizyczne(bynamomentużyćtego
przymiotnikanaokreśleniemetateoriifizyki)czymetahistorycznenienależądo
fizykiczyhistorii.Metamatematykazdajesiędostarczaćkontrprzykładuna
pierwszyrzutoka,alejesttoproblembardziejterminologicznyniżrzeczowy.
Obecnietermin'metamatematyka,oznaczamatematycznebadaniesystemów
formalnych,awięcnależydomatematyki.Gdyjednakoznaczymytymsłowem
dociekanianadprzedmiotemimetodąmatematyki,toichstatusjesttakisam,jak
metafizykilubmetahistorii.Ktośjeszczemożezauważyć,żejednakmetateoria
