Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZĘŚĆPIERWSZA
FILOZOFIAXIXWIEKU
1.F
ILOZOFIAWSPÓŁCZESNA
.Około1830r.maswójpoczątektafilozofia,któ-
rąmożnauważaćjwszerokimsłowaznaczeniujzawspółczesną.Cobyłoprzed
tądatą,należyjużwyraźniedoprzeszłości,jestnam,jeślinieobce,towkażdymra-
ziedalekie;jeślijestzwiązaneznasząmyślą,totylkopośrednio.Cozaśprzyszłoponiej,
toalbonależydoteraźniejszości,alboprzynajmniejbezpośredniowiodłodoniej.Idee
Comte,a,J.St.MillaczyMarksa,którepowstałyzarazpo1830r.,przetrwałydona-
szychczasów;znichalbowwalceznimiwyrosłyideeXXw.Jedneznichsądalej
teraźniejszością,ainne,jeślisięstałyprzeszłością,tobezpośredniozwiązanązte-
raźniejszością.
Tenczasporoku1830stanowipewnącałość,obejmujejednakdwaokresy:ten,
którystanowinasząbezpośredniąprzeszłość,iten,którystanowinasząteraźniejszość.
Bezpośredniaprzeszłość,towiekXIXjściślejmówiąc:jegośrodekikoniec;ateraź-
niejszośćszerokorozumiana,totelataXXstulecia,któreminęły.
2.G
RANICEOKRESU
.Około1830r.dokonałasięwfilozofiiicałejumysłowościeu-
ropejskiejradykalnaprzemiana:minęłonasilenieidealizmuiromantyzmu,azacząłsię
formowaćpozytywnysposóbmyślenia,którycechowałodtądwiekXIXażdokońca.
Granicajestwyraźna:w1831r.umarłHegeliodtąddługoniepowstałożadnewybit-
niejszedziełofilozofiikonstrukcyjnej,metafizycznej,idealistycznej;aw1830r.zaczął
wychodzićKursfilozofiipozytywnejComte,a,sztandarowedziełonowejepoki.To,co
wfilozofiidziałosięwpierwszychtrzechdziesięcioleciachwieku,stałosięnagledalekie
iobce.
Cechyokresu,którysięwówczasrozpoczął,skłonnijesteśmyuważaćzacharakte-
rystycznedlacałegoXIXw.:filozofiaporoku1830wydajesięnamprawdziwąfilozofią
stulecia.Twierdzononawetparadoksalnie,żedopierow1830r.zaczynasięnaprawdę
XIXw.Niezupełniesłusznie:bopierwszetrzyjegodziesięciolecia,idealistyczneiro-
mantyczne,jeśliniemiałyjegocechpóźniejszych,toniemiaływsobierównieżcech
XVIIIw.idoniegotymbardziejniemogąbyćwłączone.Właśnieod1830r.nastąpiłjak-
bypowrótdoduchaXVIIIw.,dojegominimalizmu,realizmu,utylitaryzmu.Comte
wróciłtylkonastanowiskod,Alemberta.
