Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Powstającewtejepoceprawoniesądowe,czylipubliczne,obejmo-
powstanienormprawa
wałostosunkiprawne,którebyłyściślezwiązanezinstytucjamiiorgana-
niesądowego,
mipaństwa,bezwzględunato,czynormytegoprawazostaływydane
czylipublicznego
dlainstytucjiczyosóbindywidualnych.
Dawnepolskieprawoocharakterzepublicznymzawierałowsobie
przepisyzwiązanezdziałaniamipodejmowanymiprzezposzczególne
organypaństwa.Obejmowałorównieżprawa,którychmateriąbyło
funkcjonowaniepaństwawogólewrazzcałąsferąmajestatuiauto-
rytetuwładzpaństwowychpo1569r.,wtymgłówniewładzykró-
lewskiej.Wtymsensiedotyczyłoonotakżeprawstanów,któreist-
niałyjakowyodrębnioneprawniekorporacjeposiadającecharakter
publicznoprawny.
Przepisyprawnezaliczaneówcześniedoprawpolitycznych,jakoze-
spółnormprawnychpochodzącychodinstytucjipaństwaizwiązanychze
sprawamipaństwowymi,byłyprawemstanowionym.Jednocześnie,ze
względunaspecyfikęówczesnejkonstrukcjiwładzy,zawieraływsobie
takżeto,coniebyłostanowione,alebyłoprawemwrozumieniuzasad
prawnych,wynikającychztradycji,tworzącegomajestatkrólaiRzeczy-
pospolitej,aletakżeokreślającegoprawastanów.
Normywchodzącewzakresprawapublicznegostanowiłyjednocześ-
niezewzględunaswójcharakter,jakitreśćzasóbprawaustrojowego.
Wtworzeniuistosowaniunormprawapublicznegouczestniczyłyróżne
podmioty,wtymtakie,którychpozycjawprocesiestanowieniaprawa,
ulegałazmianom.
WokresieodpowstaniapaństwapolskiegopokoniecXVw.podmio-
tamitworzącymiprawopublicznebylikról(panujący)orazzgromadzenia
stanowe.ZkoleiwczasachistnieniaRzeczypospolitejodpołowyXVIw.
podmiotamitworzącymiprawopublicznebyłyorganycentralne(Sejm
Rzeczypospolitej,król,organyzarządu,organyocharakterzewyjątko-
wym)orazorganyterytorialne(sejmiki,organyzarządulokalnego,orga-
nyterytorialneocharakterzewyjątkowym).
2.1.Prawomonarszestanowione
(odpołowyXIIIdoXVIw.)
Głównymźródłemprawaocharakterzepublicznymbyłwdawnympra-
aktyprawa
wiepolskimwładca.Jegorolajakoustawodawcywydatniewzrosławsto-
monarszego
sunkudojegodotychczasowejpozycjijakoźródłasprawiedliwości.
Władcówpolskichmożnauznaćwtymokresiezasuwerenów.
Wistotnysposóbzwiększyłasięliczbaaktówprawnychwydawanych
przezwładców.Byłyonezróżnicowanewtreściorazzuwaginaswe
przeznaczenie.Wśródustawwydawanychprzezmonarchówbędących
54
