Kompetencje komunikacyjne dzieci w okresie późnego dzieciństwa w aspekcie rozwojowym

Kinga Kuszak

Отримати доступ

Придбати цю книгу

ISBN/ISSN:

978-83-232-2357-3

DOI:

Видавництво:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Рік видання:

2011

Кількість сторінок:

367

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Kuszak, Kinga. Kompetencje komunikacyjne dzieci w okresie późnego dzieciństwa w aspekcie rozwojowym. Red. . Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2011, 367 s. ISBN 978-83-232-2357-3

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Kuszak, K.

T1 Kompetencje komunikacyjne dzieci w okresie późnego dzieciństwa w aspekcie rozwojowym

PB Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

PP Poznań

YR 2011

SN 978-83-232-2357-3

Bibliografia BibTex:

@Book{ 97895, author = "Kuszak, Kinga", editor = "", title = "Kompetencje komunikacyjne dzieci w okresie późnego dzieciństwa w aspekcie rozwojowym", publisher = "Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza", year = "2011", address = "Poznań", isbn = "978-83-232-2357-3" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Kuszak, Kinga

ED -

TI - Kompetencje komunikacyjne dzieci w okresie późnego dzieciństwa w aspekcie rozwojowym

PB - Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

CY - Poznań

PY - 2011

SN - 978-83-232-2357-3

ER -

Бібліографічний опис Інтернет-ресурсів (standard APA):

Kuszak, Kinga. Kompetencje komunikacyjne dzieci w okresie późnego dzieciństwa w aspekcie rozwojowym [baza danych online] Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2011 [доступ: 18 05 2024]. Доступ в Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/kompetencje-komunikacyjne-dzieci-w-okresie-poznego-dziecinstwa-w-kinga-kuszak-97895.

Problematyka podjęta w pracy mieści się w przestrzeni zainteresowania nauk humanistycznych i społecznych, gdyż koncentruje się wokół komunikacji społecznej. Z kolei najbliższa autorce perspektywa pedagogiczna skłoniła ją do wyodrębnienia z tego szerokiego spektrum węższego obszaru zainteresowań, który stanowią kompetencje komunikacyjne dzieci w okresie późnego dzieciństwa. Autorka dokonuje przeglądu wybranych koncepcji psycholingwistycznych, socjolingwistycznych, językoznawczych i pedagogicznych odnoszących się do zagadnień mowy, języka, kompetencji komunikacyjnych. Zwraca szczególną uwagę na rolę rodziny jako najważniejszego środowiska, w którym jednostka opanowuje określony sposób komunikowania się z innymi ludźmi i rozwija swoje kompetencje w relacjach komunikacyjnych z innymi ludźmi. W książce podjęto próbę spojrzenia na kompetencje komunikacyjne jako na kompetencje złożone z kilku zasadniczych elementów (kompetencji) składowych, wśród których autorka wyodrębnia między innymi: kompetencje językowe, emocjonalne, społeczne, kulturowe, symboliczne. Ich odpowiedni poziom i zakres umożliwia jednostce podejmowanie i nawiązywanie relacji z innymi osobami, rozumienie perspektywy drugiego człowieka, interpretowanie nadawanych przez niego komunikatów także tych wyrażonych nie wprost, empatyczne rozumienie stanów emocjonalnych innych osób i właściwe na nie reagowanie na poziomie werbalnym, rozumienie symboliki języka itp. Autorka zmierzyła się z postawieniem diagnozy poziomu wybranych kompetencji w grupie dzieci sześcio- i siedmioletnich, w momencie kiedy podjęły one edukację w szkole: w zerówce i klasie pierwszej. Następnie, wyodrębniła dzieci o wyższym i niższym poziomie tych kompetencji W dalszej kolejności, prowadząc trzyletnie badania podłużne, autorka śledziła rozwój kompetencji uczniów w okresie późnego dzieciństwa. Dokonując opisu zmian rozwojowych, podejmuje próbę połączenia analiz ilościowych i jakościowych. Perspektywa pedagogiczna oglądu zmian rozwojowych została uzupełniona o treści psychologiczne, logopedyczne i językoznawcze. Takie szerokie spojrzenie na dziecko umożliwiło zwrócenie uwagi na to, z jakimi kompetencjami uczniowie podejmują edukację w szkole i opuszczają etap edukacji wczesnoszkolnej, które obszary zostały rozwinięte najlepiej, a jakie kompetencje wymagają szczególnej troski nauczycieli. Autorka w swoich dociekaniach empirycznych poszukuje też odpowiedzi na pytanie o przyczyny różnic w poziomie i zakresie kompetencji komunikacyjnych między uczniami, dokonując oglądu ich środowiska rodzinnego, a także badając doświadczenia dzieci w relacjach komunikacyjnych z innymi ludźmi.

менше

ISBN/ISSN:

978-83-232-2357-3

DOI:

Видавництво:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Рік видання:

2011

Кількість сторінок:

367

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp12
1. Język i mowa w procesie komunikacji18
1.1. Wybrane perspektywy ujmowania języka20
1.1.1. Język jako mentalny system symboliczny (perspektywa semiotyczna)21
1.1.2. Język jako narzędzie w procesie interakcji (perspektywa socjopsychologiczna23
1.1.3. Język jako odzwierciedlanie jednostkowej tożsamości kulturowej (perspektywa socjokulturowa)25
1.2. Mowa jako sposób komunikacji międzyludzkiej28
1.3. Podsumowanie31
2. Rozważania terminologiczne wokół pojęcia kompetencji komunikacyjnych33
2.1. Etnografia komunikowania się (etnografia mówienia) Della Hymesa33
2.2. Kompetencje użytkowników języka w świetle współczesnych koncepcji psycholingwistycznych, socjolingwistycznych i pedagogicznych35
2.3. Dyskurs i dialog jako formy realizacji kompetencji komunikacyjnej jednostki47
2.3.1. Pojęcie dyskursu47
2.3.2. Pojęcie dialogu52
2.4. Podsumowanie56
3. Koncepcje rozwoju języka i kompetencji komunikacyjnej57
3.1. Koncepcje behawioralne i uczenia się społecznego, czyli w jaki sposób otoczenie warunkuje kompetencje komunikacyjne dziecka57
3.2. Koncepcje natywistyczne – dziecko ma wrodzone zdolności do nabywania języka60
3.3. Koncepcje interakcyjne – nabywanie kompetencji komunikacyjnej w relacji z drugim człowiekiem64
3.4. Kompetencje komunikacyjne dziecka w świetle kształtowania teorii umysłu66
3.5. Podsumowanie71
4. Rodzina jako miejsce rozwijania kompetencji komunikacyjnych dziecka73
4.1. Rodzina w świetle teorii systemowej73
4.2. Teoria systemowa a teoria komunikacji Paula Watzlawicka75
4.3. Komunikowanie się w podsystemie małżeńskim78
4.4. Teoria kodów komunikacyjnych Basila Bernsteina a komunikowanie się z dzieckiem82
4.5. Style komunikowania się z dzieckiem86
4.6. Podsumowanie94
5. Metodologiczne podstawy badań własnych95
5.1. Kompetencje komunikacyjne jako kompetencje złożone96
5.2. Strategia prowadzenia badań104
5.3. Cele i problemy badawcze105
5.3.1. Zmienne i wskaźniki107
5.4. Metoda i techniki badawcze109
5.5. Charakterystyka próby badawczej i przebieg badań112
5.5.1. Charakterystyka próby badawczej112
5.6. Sposób gromadzenia i opracowywania materiału badawczego114
6. Kompetencje komunikacyjne dzieci rozpoczynających edukację w szkole117
6.1. Kompetencje językowe dzieci sześcioletnich i siedmioletnich117
6.1.1. Sprawność artykulacyjna dzieci sześcioletnich i siedmioletnich119
6.1.2. Różnice w zasobie leksykalnym między dziećmi sześcioletnimi i siedmioletnimi124
6.1.3. Budowanie wypowiedzi przez dzieci sześcioletnie i siedmioletnie130
6.2. Kompetencje emocjonalne dzieci sześcioletnich i siedmioletnich141
6.2.1. Rozpoznawanie emocji wyrażonych przez inną osobę143
6.2.2. Werbalizowanie emocji z perspektywy bohatera – konstruowanie teorii umysłu147
6.2.3. Empatyczne reagowanie na komunikat werbalny partnera dzieci na starcie edukacyjnym149
6.3. Kompetencje społeczne dzieci sześcioletnich i siedmioletnich – „tworzenie sprzężenia zwrotnego”153
6.3.1. Nawiązanie rozmowy – podjęcie wątku jako zadanie współrozmówcy155
6.3.2. Przejmowanie tury jako element współuczestniczenia w rozmowie156
6.3.3. Argumentowanie, przekonywanie i dążenie do porozumienia jako ważne aspekty prowadzenia dialogu160
6.3.4. Strategie uczestniczenia w rozmowie przyjmowane przez dzieci sześcioletnie i siedmioletnie163
6.4. Komunikacyjne kompetencje kulturowe dzieci na starcie edukacyjnym165
6.4.1. Definiowanie określeń zaczerpniętych z socjolektu młodzieżowego167
6.4.2. Dostosowywanie wariantu językowego do pozycji społecznej i kulturowej rozmówcy169
6.4.3. Wyjaśnianie przez dzieci barier w procesie komunikacji wynikających z różnego statusu społecznego i kulturowego rozmówcy171
6.5. Komunikacyjne kompetencje symboliczne dzieci sześcioletnich i siedmioletnich175
6.5.1. Definiowanie wybranych związków frazeologicznych przez dzieci rozpoczynające edukację szkolną176
6.5.2. Rozumienie i reagowanie werbalne na treści zawarte w pośrednich aktach mowy181
6.5.3. Rozumienie i wyjaśnianie żartów językowych jako specyficzna forma operowania symbolem językowym185
6.5.4. Operowanie pośrednim aktem mowy w trakcie opowiadania żartów językowych189
6.6. Poziom kompetencji komunikacyjnych dzieci a ich funkcjonowanie w środowisku szkolnym w ocenie nauczycieli192
6.6.1. Ocena umiejętności komunikacyjnych dokonana przez nauczycieli194
6.6.2. Charakterystyka dzieci o różnym poziomie kompetencji komunikacyjnych dokonana przez nauczycieli199
6.7. Podsumowanie i dyskusja202
7. Cechy komunikacji wewnątrzrodzinnej dzieci podejmujących edukację w szkole207
7.1. Style komunikacji wewnątrzrodzinnej w projekcjach i wypowiedziach dzieci208
7.1.1. Specyfika relacji rodzic – dziecko209
7.1.2. Relacja rodzic – dziecko w sytuacji niekorzystnej dla dziecka214
7.1.3. Specyfika relacji dziecko – rodzic219
7.2. Relacja rodzic – dziecko z perspektywy rodziców dzieci o wyższym i niższym poziomie kompetencji komunikacyjnych224
7.2.1. Styl relacji rodzica z dzieckiem w świetle opinii rodziców225
7.2.2. Przekonania rodziców dotyczące prawidłowości rozwoju językowego a poziom kompetencji komunikacyjnych dzieci228
7.2.3. Tematy rozmów podejmowanych przez rodziców dzieci o różnym poziomie kompetencji komunikacyjnych232
7.2.4. Cechy wypowiedzi rodziców skierowanych do dzieci o różnym poziomie kompetencji komunikacyjnych236
7.3. Cechy sytuacji rodzinnej dzieci o różnym poziomie kompetencji komunikacyjnych242
7.3.1. Miejsce dzieci o różnym poziomie kompetencji komunikacyjnych w strukturze rodziny243
7.3.2. Udział opiekunów i innych osób w wychowaniu dziecka244
7.3.3. Czas spędzany z rodzicami w wypowiedziach dzieci o różnym poziomie kompetencji komunikacyjnych246
7.4. Podsumowanie i wnioski251
8. Rozwój kompetencji komunikacyjnych dzieci w pierwszych latach edukacji szkolnej254
8.1. Rozwój kompetencji językowych w okresie edukacji wczesnoszkolnej255
8.1.1. Rozwój poprawności artykulacyjnej dzieci w młodszym wieku szkolnym255
8.1.2. Rozwój umiejętności dokonywania opisu przez dzieci w młodszym wieku szkolnym261
8.2. Zmiany w zakresie komunikacyjnych kompetencji emocjonalnych uczniów269
8.2.1. Zmiany związane z rozpoznawaniem i nazywaniem przejawów emocji270
8.2.2. Wyrażanie empatii przez uczniów w młodszym wieku szkolnym273
8.3. Zmiany w zakresie kompetencji społecznych w okresie późnego dzieciństwa276
8.3.1. Zmiany dotyczące umiejętności współtworzenia dialogu w grupie dzieci w młodszym wieku szkolnym276
8.4. Rozwój komunikacyjnych kompetencji kulturowych w młodszym wieku szkolnym281
8.4.1. Operowanie żargonem jako przejaw wrastania w językową kulturę młodzieżową283
8.4.2. Informowanie osób o różnym statusie społeczno-kulturowym – dostosowanie formy języka do możliwości słuchacza286
8.5. Rozwój komunikacyjnych kompetencji symbolicznych na przestrzeni klas młodszych szkoły podstawowej290
8.5.1. Zmiany związane z umiejętnością definiowania związków frazeologicznych290
8.5.2. Zmiany związane z operowaniem symbolem zawartym w żarcie językowym295
8.6. Podsumowanie i wnioski303
9. Doświadczenia komunikacyjne uczniów w świetle wypowiedzi osób o różnym poziomie kompetencji komunikacyjnych308
9.1. Doświadczenia w relacjach komunikacyjnych z różnymi osobami309
9.2. Doświadczenia w relacjach komunikacyjnych na terenie szkoły313
9.3. Podsumowanie316
10. Podsumowanie i wnioski318
Zakończenie327
Aneksy331
Literatura343
Spis tabel360
Spis rysunków i wykresów363
Communication competence of children in their period of late childhood in developmental aspect (Summary)366