Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CYKLEŻYCIOWEPASOŻYTÓW
ja.Utegożywicielastwierdzasięnajwyższewskaźnikizarażenia(intensywność,
ekstensywność);np.dlamotyliczkiwątrobowejżywicielemgłównymsąprzeżuwa-
cze(bydło);
•żywicielprzypadkowy–jesttożywiciel,wktórymdanegopasożytaspotykasię
rzadkoiwktórymzwykleniedochodzidopełnegorozwojulubdłuższejprze-
żywalnościpasożyta;np.człowiekjestżywicielemprzypadkowymdlatasiemca
bąblowcowegoimotyliczkiwątrobowej.
CYKLEŻYCIOWEPASOŻYTÓW
Wtokuewolucjiuwielupasożytówwytworzyłysięskomplikowanecykleżyciowe,
obejmującezmianęśrodowiskiżywicieli.Pasożytydoswojegorozwojuwymagają
obecnościconajmniejjednegożywiciela.Wieleznichwykształcaformybytujące
wśrodowiskupozażywymorganizmem,służącerozprzestrzenianiusiępasożyta.
Formamidyspersyjnymimogąbyćjaja,larwyicysty.Różnegatunki,aleteżróżne
etapyrozwojupasożytów,cechująodmiennestrategieułatwiającedostaniesiędo
kolejnegożywiciela;np.wrozwojuDigenea(przywrydigeniczne)cerkarie(jedno
zestadiówrozwojowych)przenosząsięaktywnie,natomiastmetacerkariesąprze-
noszonebierniezapośrednictwemłańcuchówtroficznych,czylizjadaniajednych
zwierzątprzezdrugie.Innepasożytyrozprzestrzeniająsiędziękiwektorom,głów-
nieowadom;np.czynnymprzenosicielemzarodźcamalariiidirofilariisąkomary.
Cyklerozwojowemożnapodzielićnaprosteizłożone.
•Pasożytyzprostymcyklemżyciowym(holoksenicznym/homoksenicznym)doza-
mknięciacykluwymagająudziałutylkojednegożywiciela(np.owsik,glistaludzka,
włosogłówka,weszludzka).Dośrodowiskawydalanesąstadiadyspersyjne–pro-
pagule(np.jaja,cysty,larwy),którenastępnieprzekształcająsięwstadiainwazyjne,
gotowedozarażeniakolejnegożywiciela,czyliwarunkującerozprzestrzenianiesię
pasożytów.
•Pasożytyzezłożonymcyklemrozwojowym(heteroksenicznym)dozamknięcia
cykluwymagająudziałuconajmniejdwóchżywicieli.Wówczasopróczżywiciela
ostatecznegowystępujejedenlubwięcejżywicielipośrednich(np.ubruzdogłowca
szerokiego).Uniektórychpasożytów,np.przywr,występujecyklżyciowyzłożo-
ny,zprzemianąpokoleń,wktórymopróczrozmnażaniapłciowegonastępujebez-
płciowenamnażaniestadiówlarwalnych(np.umotylicywątrobowej).
7
