Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PASOŻYTYIPASOŻYTNICTWO
ADAPTACJEMORFOLOGICZNE
Polegająnaprzystosowaniubudowyciałapasożytadożyciawinnymorganizmie.
Donajważniejszychnależąmodyfikacjezwiązanezkształtemciałaiwystępowa-
niemokreślonegoaparatuczepnego:
•Kształtciała–adaptacjezwiązanezmiejscembytowania:
•spłaszczeniegrzbietowo-brzuszne,ułatwiaprzyleganiedopowierzchni,nie
wykluczającmożliwościprzemieszczaniasię–charakterystycznedlawiększości
pasożytówzewnętrznychorazwielupasożytówjelitowych,zwłaszczaprzyczepia-
jącychsiędopowierzchninarządów(np.płazińce,pierwotniaki,wszy).Motylica
wątrobowa,któramapłaskikształt,dziękizdolnościzwijaniasięwrulonmoże
przebywaćwprzewodachżółciowych;
•spłaszczenieboczne–charakterystycznedlapasożytówzewnętrznych,takich
jakpchły.Wpołączeniuzbudowąodnóżyumożliwiaskakanieiprzemieszczanie
sięwsierścizwierząt;
•wydłużony,walcowatykształt–typowydlapasożytówżyjącychwwąskich
przewodach,np.naczyniachkrwionośnych,przewodachmoczowychoraz
wświetleprzewodupokarmowego)(np.nicienieiżyjącewekrwischistosomy).
Tymkształtemcharakteryzująsiętakżepasożytyodbywająceskomplikowanewę-
drówkiwcieleżywicielazwiązanezprzebijaniemtkaneklubporuszającesięzprą-
demkrwi;
•kulisty,owalnykształt–pasożytylokującesięwtkankachikomórkachżywi-
ciela,niektórepierwotniaki(np.kulistaLeishmania),metacerkarieprzywr,larwy
niektórychtasiemcówinicieni.Pasożytyczęstootaczająsięwtkankachżywiciela
cystą.Niekiedycystybywajądodatkowootorbioneprzezorganizmżywiciela.Cy-
styprzybierająkulistylubowalnykształt,cominimalizujepowierzchniękontaktu
pasożyt–żywiciel.
Niektórepasożytyzmieniająswójkształtciałazależnieodsiedliska.Naprzykład
upierwotniakówzrodzinyTrypanosomatidaewewnątrzkomórkowapostaćama-
stigotajestokrągłaipozbawionawici(Leishmania,Trypanosomacruzi),apostacie
żyjącewpłynachijamachciałamająwrzecionowatykształtidodatkowosąwypo-
sażonewwićibłonęfalującą,któreułatwiająporuszaniesię(Trypanosoma).
•Redukcjaimodyfikacjaodnóży–obserwowanaustawonogówpasożytniczych;
np.nużeńcemająsilniezredukowanekikutowateodnóża,aodnóżawszysąkrót-
kie,krępe,zaopatrzonewsilne,ruchomepazurki,dostosowanedochwytania
włosówżywiciela,upchełwykształciłysięgrzebyki,ułatwiająceutrzymaniesię
nacieleżywiciela.
14
