Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.5.ErazmianieaErazmiMelanchton
1.5.ErazmianieaErazmiMelanchton
63
NawiązanieprzezPolakówbliższychkorespondencyjnychrelacjizErazmem
przypadanaokresjegopogłębiającychsięanimozjizLutrem,cooznaczało,
żerównieżwięzizBazyleąnabierałyantyreformacyjnegopiętnalubprzy-
najmniejpodtekstu.ErazmotrzymałodŁaskich,którzywlatach1524-
-1525kilkakrotniegoodwiedzali,dwautworyKrzyckiego.Podarunkiem
odHieronimabyłypismaantyluterańskie(zapewneEncomiaLutheri),
aodJana,któryw1525r.zatrzymałsięwBazylei(wracajączParyża
razemzpoznanymtammłodzieńcemAnianinem),przysłanemutam
dziełkoDenegotioPrutenico.GdyJanŁaskiopuszczałBazyleę5paździer-
nika,ErazmwręczyłmulistdoAndrzejaKrzyckiego
220
.Tenwodpowie-
dzisporządziłwgrudniu1525r.długąepistołę,któraoddawnaprzyciąga
uwagębadaczy
221
.
BiskupdziękowałwylewnieErazmowi,któregonazywałnietylko
nksięciemhumanistów”,lecztakżemistrzemnprastarejteologii”,izapew-
niałonieustającymkulcieotaczającymgowSarmacji.Nakonieczaprosił
humanistędoPolski,gdzienietylkopanujedobryklimat,lecztakżemężny,
pobożnyiroztropnywładca,mądrysenatorazzłaknionawiedzyszlachta.
ErazmmiałbydodyspozycjiuniwersytetwKrakowieorazzpewnością
znalazłbydrukarzy-nowychFrobenów.Wświetledeklaracjibiskupaoba
dzieła,któreotrzymałErazm-EncomiaLutheriiDenegotioPrutenico-
powstałyjakoprywatneutworyizostałyopublikowanebezwiedzyiwbrew
woliautora.WsprawiegenezypierwszegoKrzyckiwyjaśniał,żenapisał
owengłupstwa”(neniae)jakoapologięprzedoskarżeniamiosympatielute-
rańskie,którymjakobydałwyraz
222
.Pchnęłygodotegotakżezachowa-
nieijęzykluteranów,odrzucającychświętościiatakującychbiskupów
223
.
Sformułowaniatebudziłyibudząkontrowersje,ponieważniejestjasne,
dlaczegoKrzyckideprecjonujeswójdorobekanijakizwiązekmahistoria
owejpublikacjizzaproszeniemErazmadoPolski.Należydodać,żetego
220Allen,Opusepistolarum,nr1629[=KorespondencjaErazma,nr6,s.35-36].
221Allen,Opusepistolarum,nr1652[=KorespondencjaErazma,nr7,s.37-41].
222Ibidem(nVerummihidisplicetsaneeasneniasadte,virumtantum,perlatas,que
quodammodoinvitomihiexciderunt.Nostienim,miErasme,quamhocseculonullusangulus
suiscensoribusetvitilitigatoribusnonabundet,quantumqueistiusmodisivecrabronessint
siveetiamscarabeiexhiberesoleantnegotiibonisviris,etiamsummatibus.Eorummorsus
clandestinosnequeegovitarepotui,quodettuasemperomniaetLuterinonnullaqueinitio
rectemonuissevidebantur,interdumtuerisolebam”).
223
Ibidem(nMoveratpretereastomachumLuteranelingueimpuritas,quaetsacra
omniaetnossingulatimepiscoposadeofedeetimpudenterincessit,uttaliaprobranescurra
quidemlevissimuscogitarenedumiactareabsquecrimineetruboreposset”).
