Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
1.Przedmiotbadań
ErazmzRotterdamu(1466lub1467-1536)należałdonajbardziejwpływo-
wychosóbEuropypierwszejpołowyXVIw.,którenigdyniezasiadłyna
tronieaninastolicybiskupiej.Myśliciel,pisarziświeckiteologbyłklu-
czowąpostaciądlarozwojuhumanizmunaPółnocy,odegrałniezwykle
istotnąrolęwpoczątkachreformacji,atakżeznaczącowpłynąłnarozwój
myślipolitycznej.Lata1517-1519-jakprzekonującowykazałaChristoph
Galle-byłyprzełomowedlapopularnościhumanistywcałejEuropie
1
.
TakżewPolscerozkwitpopularnościErazmazazębiłsięzpoczątkami
reformacjiiważnymiprzemianamipolitycznymi.
Grupęerazmianmożnaróżniedefiniować.Wnajwęższymrozumieniu
tworzylijąprzyjacieleikorespondenciErazmaorazjegogościewBazylei,
wszerszym-takżewierniczytelnicyjegodzieł,awnajszerszym-wszy-
scyzwolennicygłoszonychprzezniegowartości.Dowąskopojmowanej
grupypolskicherazmianzaliczasięprzedewszystkichPiotraTomickiego
(1464-1535),KrzysztofaSzydłowieckiego(1467-1532),AndrzejaKrzyckiego
(1482-1537),JanaDantyszka(1485-1548)orazczłonkówrodzinyŁaskich.
OsobytewdrugiejpołowiepanowaniaZygmuntaStaregotworzyłynaj-
węższąelitępolitycznąKrólestwa,dzierżącnajważniejszeurzędy,przeby-
wającwotoczeniuwładcyorazwpływającnakształtpolskiejdyplomacji.
DodrugiegokręgunależeliAndrzejZebrzydowski(1496-1560),Stanisław
Hozjusz(1504-1579)iAndrzejFryczModrzewski(1503-1572),których
największaaktywnośćprzypadałanaokrespanowaniaZygmuntaAugusta.
Wpewnymprzybliżeniumożnawięcmówićodwóchgeneracjacherazmian
1Ch.Galle,Hodienullus-crasmaximus.BerühmtwerdenundBerühmtseinimfrühen
16.JahrhundertamBeispieldesErasmusvonRotterdam,Münster2013,s.20,171-203,
306,366-367.
