Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jakościowego.Takwięcuznajesięzazasadnestosowanietakżem.in.wypracowańiankiet
złożonychzpytańotwartych,technikiobserwacjiniekategoryzowanejirozmowy
niekierowanej.Oczywiściejawnymzubożeniemiograniczeniemmożliwościpoznawczych
teoriiwychowaniabyłabyrezygnacjazzobiektywizowanychmetodbadań,nastawionych
nailościowyopisinteresującychbadaczaproblemów.
Sięganiedowłasnychdoświadczeńpedagogicznych
Korzystaniezwłasnychdoświadczeńpedagogicznychstanowizpewnościąnajbardziej
zaniedbaneogniwowcałokształciejejpoczynańnaukowo-badawczych.Jesttosprawa
wręczwstydliwa,gdyżototeoretykwychowania,ponoszącwspółodpowiedzialność
zaprawidłowyprzebiegprocesuwychowania,stykasięjedyniesporadycznie
zrzeczywistymiwarunkamipracywychowawczej.Znanesą–itobynajmniejnierzadko–
wypadkiprofesjonalnegozajmowaniasięteoriąwychowaniabezjakiejkolwiekpraktyki
wszkołachlubinnychinstytucjachoświatowo--wychowawczych.Czywtakiejsytuacjijest
możliwyrzeczywistypostępteoriiwychowaniajakodyscyplinypedagogicznej?Czymożna
sensowniezaprojektowaćjakiekolwiekzmianywszerokorozumianymprocesie
wychowawczymbezosobistegodoświadczenia?Czywogólejakakolwiekrefleksjanad
wychowaniem,jakrównieżplanowaniebadańwzakresieproblematykiwychowawczej,
mogąbyćuwieńczonepowodzeniembezuprzedniegodoświadczeniaspraw,jakieczynisię
przedmiotemwłasnychrozważańlubbadań?
Pozytywnaodpowiedźnapowyższepytaniasugerowałaby,iżprojektowaniedziałań
wychowawczych(takżebadańpedagogicznych)zależywyłącznieodpomysłowości
przedstawicieliteoriiwychowaniajakogłównychichprojektodawcówiżeciostatninie
mogąsięniczegosensownegonauczyćodosóbbezpośredniozwiązanychzpraktyką
pedagogiczną.Niestety,rzeczywistośćprzeczytemu.Wpedagogicebowiem(wtym
równieżwteoriiwychowania)niejestprzypadkiem,żenajtrwalejwogólnymjejdorobku
zapisałysięteinnowacjepedagogiczne,którewyrosłybezpośredniozpraktyki,byłyznią
ściślesprzężoneiprzezniąweryfikowane,zmieniane,ulepszane.Dowodzątegoznane
wliteraturzeznaczącekoncepcjepedagogiczne,jakrównieżto,żeionebezponownej
konfrontacjizistniejącąsytuacjąwychowawcząmogąsięokazaćbezużyteczne,aniekiedy
nawetszkodliwe.Stądteżnawettenajlepszenadająsiędopraktycznegowykorzystania,ale
dopieropoodpowiednimichdostosowaniudozaistniałejsytuacjiiwarunkówżycia
wychowanków,awięcniewedle„litery”,lecz„ducha”.
Zarysowanetutajtrzypodstawowesposobyuprawianiateoriiwychowaniawzajemniesię
uzupełniająiwzbogacają.Dlategobyłobypożądane,abykażdyteoretykwychowanianie
poprzestawałtylkonajednymznich,leczwmiaręmożliwościodwoływałsięzarówno
dorefleksjinadwychowaniem,przeprowadzałwłasnebadaniajakrównieżuczestniczył
czynniewkonkretnejdziałalnościwychowawczej.Tylkowtakszerokimdziałaniunarzecz
wychowaniamożnaoczekiwaćspójnościrozważaństricteteoretycznychzzaleceniami
prakseologicznymi.Godzeniezesobątychróżnychsposobówuprawianiateoriiwychowania
jestkoniecznymwarunkiemjejodrodzenia.
4.Perspektywyteoriiwychowania
Integracjatrzechomówionychsposobówuprawianiateoriiwychowanianiejest
bynajmniejjedynąreceptąnajejkorzystnyrozwójnaukowy.Istotnedlajejpoprawności
naukowejsątakżeinneuwarunkowania,m.in.otwarciesięteoriiwychowawczejnaróżne
poglądyowychowaniuielastycznepodejściedozagadnieńwychowawczych.
