Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Teoriawychowaniajest–obokpedagogikiogólnej,dydaktykiihistoriiwychowania–
jednązpodstawowychdyscyplinpedagogicznych.Wodróżnieniuodtamtychznajdujesię
wciążjeszczeinstatunascendi(wstanietworzenia).Istniejąróżnesposobywyjściaztakiej
sytuacji.Jednymznichjestukazywaniedotychczasowegojejdorobkuwpostaciwielu
konkurującychzesobąopracowańnatematwychowania,wtymzwłaszczaniektórych
istniejącychwokółniegokontrowersji.Prawdaowychowaniumożesiębowiemokazać
bliższa(przynajmniejczęściowo)nietylkodziękitrafnymiwmiaręrzetelnymbadaniom,
dotyczącymróżnychaspektówprocesuwychowawczego,lecztakżewwynikuzderzenia
rozmaitychpoglądównajegotemat.Pomocnemożesiętuokazaćuprzystępnieniepewnego
minimumwiedzyowychowaniuwformieopracowańpodręcznikowychzteorii
wychowania.Niestety,opracowańtakichjestjakdotądstosunkowoniewiele.„Niektóre
znich–jaksłuszniezauważaJózefGórniewicz(1996,s.6)–straciłyjużaktualność
zpowoduupływuczasu,innelansowałytylkojedentypmyśleniapedagogicznego[...],
ajeszczeinnetylkocząstkowoujmowałyproblemypedagogiczne”.
Potrzebędalszychopracowańtegorodzajuuzasadniająteżzachodzącewnaszymkraju
przeobrażeniaustrojowe,azwłaszczaichpluralistycznycharakter:politycznyikulturowy,
jakrównieżponiekądnarodowyireligijny.Chodzioto,abystworzyćtakąkoncepcję
wychowania,jakapozwoliłabynietylkolepiejzrozumiećcelowośćpodejmowanychprzez
rodziców,wychowawcówinauczycielidziałańwychowawczych,aletakżebyłaby
dozaakceptowaniaprzezludzioróżnejopcjiświatopoglądowejczyreligijnej.Mam
namyślikoncepcjęwychowaniazarównowwarstwieaksjologicznej–dotyczącej
szczególniecelówwychowania,jakipragmatycznej–odnoszącejsiędometoditechnik
oddziaływańwychowawczych.Stworzenietakiejkoncepcjijestnapewnozadaniem
niełatwymizpewnościąprzerastamożliwościjednegoteoretykawychowania.Dlategojej
opracowaniejejwymagazbiorowegowysiłkuibezstronnejocenyzestronyosób
zaangażowanychbezpośredniowdziałalnośćwychowawczą.Niewolnobowiemzapominać,
żewszelkakoncepcjawychowaniaznajdujesweuwiarygodnienieszczególniewtym,
żestwarzarealnemożliwościkorzystaniazniejwkonkretnejpracywychowawczejz
dziećmiimłodzieżą,atakżespotykającsięzwysokąocenąwychowawcówinauczycieli
orazgdyrzeczywiściejestprzeznichrealizowana.
Wielcepożądanejest,abyzałożeniatworzonejwspólniekoncepcjiwychowania
podlegaływpedagogicewzmożonejistarannejweryfikacjinaukowejorazuzyskały
potwierdzeniezarównowbadaniachpsychologicznychisocjologicznych,jakidociekaniach
filozofówietyków.Tegorodzajupodejście–czyliliczeniesięzopiniamiuczonychróżnych
dyscyplinnaukowychiosóbzajmującychsięprofesjonalnąaktywnościąpedagogiczną–
wynikazezłożonościprocesuwychowania,jegowielorakichuwarunkowań,łączniez
różnorodnymicechamiosobowościwychowankówiwpływamiśrodowiskowymi.
Niniejszeopracowanieniemabynajmniejnacelucałościowegoomówieniaproblematyki
wychowawczej–ograniczasiędoprzedstawieniatylkowybranychzagadnieńwspółczesnej
teoriiwychowania.Należądonichproblemydotyczące:teoriiwychowaniajakodyscypliny
pedagogicznej(rozdz.I);różnegorozumieniapojęcia„wychowanie”(rozdz.II);
wychowaniawświetlekilkukoncepcjipsychologicznychipedagogicznych(rozdz.III);
wartościjakopodstawowegotworzywawychowania(rozdz.IV);celówwychowaniai
różnychopiniinaichtemat(rozdz.V);psychospołecznychuwarunkowańskuteczności
wychowania(rozdz.VI);indywidualnychigrupowychmetodwychowania(rozdz.VII);
technikoddziaływańwychowawczych(rozdz.VIII);wybranychdziedzinwychowania,jak
wychowaniemoralne,estetyczne,patriotyczneitp.(rozdz.IX);podstawowychśrodowisk
