Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Słowem,teoriawychowaniajestdyscyplinąpedagogicznązajmującąsięprzede
wszystkimcelamiorazsposobamiiwarunkamidziałalnościwychowawczejpodejmowanej
wobecdzieciimłodzieży.Kwestiamizwiązanymizwychowaniemludzidorosłych
iwwiekupodeszłyminteresujesięraczejsporadycznie;problemytesąprzedmiotem
zainteresowańandragogikiczy–inaczejmówiąc–pedagogikidorosłych.
Pojmowanieteoriiwychowania
Niewszyscypedagodzyzgadzająsięzprzedstawionymzakresemzainteresowańteorii
wychowania,kwestionujesięrównieżprzyznawaniejejstatusuodrębnejdyscypliny
pedagogicznej.Niektórzysązdania,iżteoriawychowaniapowinnazajmowaćsięwyłącznie
sposobamiiwarunkamiskutecznejpracywychowawczej,czyliświadomymwywoływaniem
zmianwosobowościwychowanków.Formułowaniecelówwychowawczychizajmowanie
sięzagadnieniemwartościwykracza–zdaniemtychpedagogów–pozakompetencjeteorii
wychowania.Inniwyraźniesiętemuprzeciwstawiają,twierdząc,żeformułowaniecelów
ianalizawartości,wimięktórychwartouczynićjeprzedmiotempracywychowawczej,leżą
wgestiizainteresowańteoriiwychowaniawtakimsamymstopniujaksposobyoddziaływań
wychowawczychumożliwiającychrealizacjęsformułowanychuprzedniocelów.Jeszczeinni
sązdania,żeteoriawychowania,jakkolwiekzajmujesięprzedewszystkimposzukiwaniem
sposobówrealizacjicelówwychowawczych,niepozostajejednakobojętnawobectreścitych
celów,którewyprowadzagłówniewramachściśleokreślonejideologiispołecznej.
Sąrównieżtacy,którzyniewidząpotrzebywyodrębnieniateoriiwychowaniajako
samodzielnejdyscyplinypedagogicznej.Wwielukwestiach–jaktwierdzą–wyręcza
jąbowiempedagogikaogólna.
Niezależnieodtego,czegosięoczekujeodteoriiwychowaniajakojednej
zpodstawowychdyscyplinpedagogicznych,wartopodkreślić,że–jakdotychczas–nadal
pozostajeonajeszczeinstatunascendi.Wielejejdotychczasowychosiągnięćbudziniemałe
wątpliwości,poczynającoduproszczonegorozumieniawychowaniainiedoceniania
wpływówsocjalizacjiiinkulturacjiwprocesiewychowawczym,akończąc
nakontrowersjachwokółcelówimetodwychowaniaoraznaniedomaganiachstosowanych
przezniąbadańnaukowych(por.M.Łobocki,1985b).Teorianauczanianiezdołałasięteż
uwolnićodciążącegonaniej–zwłaszczaprzezwieleostatnichlat–charakterubądź
toprzesadnienormatywno--filozoficznego,bądźempiryczno-indukcyjnego.Pierwszyznich
redukujerolęteoriiwychowaniadofunkcjiideologicznej,awięcczynijąponiekąd
narzędziemumacnianiaładuiporządkuspołeczno-politycznegoizarazemsprawowanej
aktualniewładzypaństwowej.Natomiastcharakterempiryczno-indukcyjnyteorii
wychowaniaskazujejąnapodejściescjentystyczne,czylizapożyczoneznaukścisłych–
uznającepriorytetmetodologiibadańnadprzedmiotembadanymipodejmowanymi
wzwiązkuznimiproblemami;zapominasiętuniejakoowyjątkowejzłożonościprocesu
wychowawczego,któryniezawszepoddajesięwpełnirygorompomiaruobowiązującego
wnaukachstricteprzyrodniczych.
2.Zhistoriiteoriiwychowania
Abyniepowtarzaćdotychczasowychniedomagańteoriiwychowaniaorazprzewidzieć
iukierunkowaćdalszyjejrozwój,wartouświadomićsobiesposób,wjakiuprawiano
jąunas,zwłaszczawlatachpowojennych,tj.od1945do1990roku.Niepozostanie
onbowiem–niezależnieodkrytycznegoustosunkowaniasiędoniego–obojętny
naaktualneuprawianieteoriiwychowania.Wnaucejużtakjest,iżto,conowe,powstaje
irozwijasięzwyklenabazietego,cojużbyło,czegodoświadczonoipoznanopoprzednio.
