Wykłady z polskiej fleksji

Mirosław Bańko

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

83-01-13796-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2009

Liczba stron:

242

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Bańko, Mirosław. Wykłady z polskiej fleksji. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, 242 s. ISBN 83-01-13796-7

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Bańko, M.

T1 Wykłady z polskiej fleksji

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2009

SN 83-01-13796-7

Bibliografia BibTex:

@Book{ 21, author = "Bańko, Mirosław", editor = "", title = "Wykłady z polskiej fleksji", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2009", address = "Warszawa", isbn = "83-01-13796-7" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Bańko, Mirosław

ED -

TI - Wykłady z polskiej fleksji

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2009

SN - 83-01-13796-7

ER -

Netografia (standard APA):

Bańko, Mirosław. Wykłady z polskiej fleksji [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009 [dostęp: 08 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/wyklady-z-polskiej-fleksji-miroslaw-banko-21.

język polski, fleksja

Pierwszy od wielu lat uniwersytecki podręcznik fleksji polskiej, uwzględniający nowe osiągnięcia w tej dziedzinie i prezentujący je w sposób zwięzły oraz przystępny dla studentów. Ponieważ zawiera ćwiczenia z kluczem, może służyć także do samodzie...

Więcej

ISBN/ISSN:

83-01-13796-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2009

Liczba stron:

242

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa10
Wykaz skrótów i symboli14
1. Co to jest fleksja?16
1.1. Fleksja jako komponent języka i jako dział gramatyki16
1.2. Czym się zajmuje fleksja?17
1.3. Fleksja a kształt słownika18
1.4. Fleksja a słowotwórstwo19
1.5. Fleksja a składnia. Fleksja a semantyka21
2. Podstawowe pojęcia paradygmatyki fleksyjnej23
2.1. O wieloznaczności terminu wyraz23
2.2. Więcej o pojęciu leksenu25
2.3. Leksemy i formy wyrazowe: konwencje notacyjne27
2.4. Kategoria fleksyjna i jej wartości27
2.5. Paradygmat fleksyjny29
2.6. Leksymy defektywne i formy potencjalne30
2.7. Formy wariantywne30
2.8. Synkretyzmy31
2.9. Neutralizacja i nienacechowanie32
2.10. Co to znaczy, że leksem się odmienia33
2.11. Homonimia leksykalna i gramatyczna34
2.12. Leksemy proste i złożone35
3. Podstawowe pojęcia syntagmatyki fleksyjnej41
3.1. Z czego zbudowana jest forma wyrazowa?41
3.2. Budowa formy fleksyjnej: temat i część gramatyczna43
3.3. Formy syntetyczne i analityczne46
3.4. Formy fuzyjne i aglutynacyjne49
3.5. Końcówki -(E)M50
3.6. Morfem -BY-52
3.7. Słowa posiłkowe BĘDZIE I BYŁ53
3.8. Rodzaje form fleksyjnych ze względu na budowę54
4. Przegląd leksemów odmiennych (nomina)58
4.1. Rzeczowniki58
4.2. Przymiotniki60
4.3. Przysłówki stopniowalne63
4.4. Liczebniki (tradycyjnie)63
4.4.1. Liczebniki główne63
4.4.2. Liczebniki zbiorowe65
4.4.3. Liczebniki ułamkowe66
4.4.4. Liczebniki porządkowe, wielokrotne i wielorakie66
4.5. Problem rodzaju67
5. Przegląd leksemów odmiennych (pronomia)72
5.1. Cecha konstytutywna zaimków — deiktyczność72
5.2. Podział zaimków według kryterium substytucyjności73
5.3. Podział zaimków według kryterium deiktyczności73
5.4. Przegląd zaimków poszczególnych klas74
5.4.1. Zaimki wskazujące74
5.4.2. Zaimki pytajne i względne74
5.4.3. Zaimki nieokreślone75
5.4.4. Zaimki dzierżawcze76
5.4.5. Zaimki osobowe76
5.4.6. Zaimki SIĘ: zwrotny i nieokreślony76
5.5. Odmiana zaimków — prawidłowości i osobliwości78
5.5.1. Uwagi ogólne78
5.5.2. Odmiana zaimków osobowych80
5.5.3. Odmiana zaimków SIĘ82
5.5.4. Odmiana zaimków na -kolwiek, -ś, -ż, -że83
5.5.5. Odmiana zaimków dzierżawczych84
5.5.6. Ograniczenia w odmianie i łączliwości zaimków liczebnych85
5.6. Tendencja do usuwania zaimków z nowszych gramatyk86
6. Przegląd leksemów odmiennych (verba)89
6.1. Kategorie fleksyjne czasownika89
6.2. Obraz odmiany czasownika90
6.2.1. Bezokolicznik90
6.2.2. Bezosobnik90
6.2.3. Gerundium90
6.2.4. Imiesłowy91
6.2.5. Formy osobowe93
6.3. Problem aspektu99
6.4. Problem strony100
6.5. Czasowniki niewłaściwe101
6.6. Predykatywy102
6.7. Osobliwości czasownika BYĆ104
6.8. Osobliwości czasownika POWINIEN, WINIEN i POWINNO105
7. Przegląd leksemów nieodmiennych111
7.1. Przyimki111
7.1.1. Przyimek a spójnik111
7.1.2. Przyimek a przysłówek112
7.1.3. Szyk przyimków114
7.1.4. Zakres łączliwości przyimka.Problem prztyimków adwerbialnych114
7.1.5. Formy niewokaliczne i wokaliczne przyimków115
7.2. Spójniki117
7.3. Przysłówki118
7.4. Partykuły119
7.4.1. Partykuła a przysłówek120
7.4.2. Szyk partykuł120
7.5. Wykrzykniki121
7.4.3. Partykuła a spójnik121
8. Klasyfikacje leksemów i form wyrazowych125
8.1. Klasy leksemów i części mowy125
8.2. Warunki poprawnego podziału leksemów126
8.3. Kryteria podziału leksemów na części mowy126
8.3.1. Kryteria semantyczne126
8.3.2. Kryteria fleksyjne127
8.4. Klasyfikacja leksemów Zygmunta Saloniego128
8.3.3. Kryteria składniowe128
8.5. Inne współczesne klasyfikacje leksemów131
8.6. Jak klasyfikować leksemy? Dygresja metodologiczna132
8.7. Części mowy — zestawienie134
8.7.1. Rzeczowniki135
8.7.2. Przymiotniki135
8.7.3. Przysłówki135
8.7.4. Liczebniki136
8.7.5. Zaimki136
8.7.6. Czasowniki136
8.7.7. Predykatywy137
8.7.8. Przyimki137
8.7.9. Spójniki137
8.8. Liczebność i otwartość vs. zamkniętość poszczególnych cześci mowy138
8.7.10. Partykuły138
8.7.11. Wykrzykniki138
8.9. Ćwiczenie: rozbiór gramatyczny, czyli klasyfikacja form wyrazowych139
9. Kategorie gramatyczne polszczyzny (imienne)143
9.1. Typologia katgorii gramatycznych143
9.2. Przypadek145
9.3. Liczba147
9.4. Deprecjatywność148
9.5. Rodzaj149
9.5.1. Korelacja między rodzajem rzeczownika a jego odmianą149
9.5.2. Korelacja między rodzajem a znaczeniem rzeczownika151
9.5.3. Statystyka rodzaju męskozwierzęcego154
9.6. Stopień155
10. Kategorie gramatyczne polszczyzny (werbalne)160
10.1. Tryb160
10.1.1. Tryb rozkazujący161
10.1.2. Tryb warunkowy162
10.1.3. Tryb orzekający163
10.2. Czas164
10.2.1. Charakterystyka temporalna zdarzenia164
10.2.2. Czas aktualny i nieaktualny165
10.2.3. Prymarne funkcje poszczególnych czasów gramatycznych166
10.2.4. Sekundarne funkcje poszczególnych czasów gramatycznych166
10.3. Osoba167
10.3.1. Sekundarne (w szczególności nieosobowe) użycia form osobowych168
10.3.2. Nieosobowe formy czasownika169
10.4. Aspekt170
10.5. Strona172
11. Synteza i analiza form, czyli fleksja w działaniu176
11.1. Synteza fleksyjna i analiza fleksyjna176
11.2. Końcówki wspólnofunkcyjne w deklinacji178
11.2.1. Przykład I: dopełniacz lp rzeczowników179
11.2.2. Przykład II: celownik lp rzeczowników180
11.2.3. Przykład III: biernik lp rzeczowników180
11.2.4. Podsumowanie: kryteria wyboru końcówki rzeczownika181
11.2.5. Łatwe i trudne przypadki w deklinacji rzeczownikowej182
11.2.6. Końcówki wspólnofunkcyjne w deklinacji przymiotnikowej182
11.3. Końcówki wielofunkcyjne183
11.4. Wspólnofunkcyjne przyrostki tematowe w koniugacji. Systematyzacja czasowników Jana Tokarskiego184
11.5. Czasowniki nieregularne187
11.6. Przedrostki czasownikowe z ruchomym -e-188
11.7. Inne systematyzacje koniugacji polskiej188
11.8. Końcówki czasownikowe według Jana Tokarskiego190
11.9. Formy bazowe czasownika191
11.10. Różnice między deklinacją a koniugacją w polszczyźnie193
12. Synteza i analiza fleksyjna w słownikach polskich196
12.1. Projekt Jana Karłowicza197
12.2. Synteza fleksyjna w Słowniku języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego197
12.3. Synteza fleksyjna w Wielkim słowniku polsko-angielskim Jana Stanisławskiego199
12.4. Synteza fleksyjna w słownikach pod red. Bogusława Dunaja199
12.5. Synteza fleksyjna w Innym słowniku języka polskiego200
12.6. Analiza fleksyjna w słownikach201
12.7. Matareguły fleksyjne203
12.8. Synteza i analiza a regularność form205
12.9. Podsumowanie208
13. Polszczyzna jako język fleksyjny211
13.1. Polszczyzna na tle morfologicznej klasyfikacji języków211
13.2. Związek między fleksją, szykiem a określonością w polszczyźnie213
13.2.1. Fleksja a szyk wyrazów213
13.2.2. Szyk wyrazów w polszczyźnie214
13.2.3. Szyk a określoność218
13.3. Podsumowanie219
Klucz do ćwiczeń222
Literatura cytowana233
Indeks terminów239