Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
TimIngold,ElizabethHallam
fragmentów,zktórychkażdyjestpoprzedzonyrozmyślnietwórczym(lubnowa-
torskim)aktemplanowania,determinującymnastępniejegowykonanie.Zgodnie
zinterpretacjąretrospektywną,konkretnaliniapodążającanaprzódirozwijająca
sięwrazztymruchemzastępowanajestprzezabstrakcyjnągeometrięlinearnych
powiązańmiędzypunktami,którebyłyjużdane,zanimrozpoczęłasiępodróż.
Jesttowłaśnie–dowodziBergson–perspektywaumysłu,flktóregooczysąwiecz-
niewsteczobrócone”
11
.[...]
Improwizacjajestsposobemdziałania
Rozpoczęliśmyodstwierdzenia,żenieistniejeżadenscenariuszżyciaspo-
łecznegoikulturowego.[...]Nietylkotwierdzimy,żeżycienieposiadascenariu-
sza,alewięcej–żeniemożegomieć.Innymisłowy:niemożebyćonowpełni
skodyfikowanejakoproduktjakiegokolwieksystemuregułireprezentacji.Dzieje
siętakdlatego,żeżyciepodążanieprzezświat,wktórymwszystkojestustalone
ipoustawiane,leczprzezświat,którynieustanniewzrasta.Abypodążaćnaprzód,
musipozostawaćotwarteiczujnenaustawicznezmianywarunkówśrodowiska.
System,którypolegałbynaścisłymwypełnianiuskonstruowanegowcześniejsce-
nariusza,byłbyniezdolnydoreagowaniaiprzynajmniejszymodstępstwiemu-
siałbyporzucićprzyjętykurs.Jesttotypowykłopotnowicjuszawjakimkolwiek
fachu,którysiłąrzeczymusinajpierwopanowaćreguły.Elastycznereagowanie
wymagazaśprecyzyjnegouzgadnianiaspostrzeżeńidziałań,comożnaosiągnąć
tylkoprzezpraktykę.Towłaśnie,anieznajomośćreguł,odróżniadoświadczo-
negopraktykaodnowicjusza.Iwtymteżtkwiistotaimprowizacji.
Teoretykprojektowania,DavidPye,rozróżniadwarodzajefachowości:ryzy-
kaipewności
12
.Fachowośćryzykapoleganatym,żejakośćproduktuzależyod
zręczności,starannościiwłaściwejocenysytuacji.Fachowiec,abytrzymaćsię
właściwegokursu,musiciągledokonywaćdrobnychkorekt,reagującnawyniki
uważnejkontroliokolicznościpojawiającychsięwtrakcierealizacjizadania.Pracy
towarzyszyzawszeryzyko,żebędzienieudana,ajejefektychybione.Natomiast
fachowośćpewnościpoleganapostępowaniuzgodniezuprzedniozaplanowanym
ciągiemdziałań,zktórychkażdejestmechanicznieograniczonetym,żeefektjest
zgóryokreślony,niezależnyodkontrolisprawowanejprzezfachowca.Niemoże
onwpołowiedanejczynnościzmienićsposobudziałania,leczmusijąprzerwać,
zmienićustawieniasprzętuizacząćodnowa.Rzeczjasna,fachowośćpewności
wskrajnejpostaciprowadzidopełnejautomatyzacji.Abyzilustrowaćtęróżnicę,
Pyeporównujepismoręcznezdrukiem.Wartorozważyćtenprzykład.
Trzymającwewłaściwysobiesposóbpióro,piszącykierujejegokońcówką
wyłączniedziękiruchomdłoniipalcówwcharakterystycznymuchwycie.Wyko-
11
Tamże,s.70.
12
D.Pye,TheNatureandArtofWorkmanship,CambridgeUniversityPress,Cambridge
1968,s.4–5.
