Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Twórczośćiimprowizacjakulturowa
23
nananapapierzeliniajestślademprocesugestycznejimprowizacji.Choćmożna
nauczyćsięflpoprawnego”sposobustawianialiterprzeznaśladowaniewzorców,
pismodanejosobyjestswoistymaspektemjejbycia,ujawnianymświatuiroz-
poznawalnym,podobniejakjejgłos.flPismoniejestjedynieśrodkiemko-
munikacji–zauważabadaczkapismaręcznegoRosemarySassoon–jestono
jaźniąutrwalonąnapapierze”
13
.[...]Rękopisyarchiwalnesąnamacalnym
iwzględnietrwałymprzejawemobecnościrozpoznawalnychdziękinimosób.
Osobistyduktpismaniejestzamierzonyanizaplanowany,leczwyłaniasię
zhistoriiwcześniejszychimprowizacji,przedewszystkimwtokuposzukiwań
możliwieszybkiegoiwydajnegosposobułączenialiter.Wpiśmiełączonymkażdy,
wmiaręczynionychpostępów,kształtujenaswójsposóbpołączenialiter.
Przykładowo,większośćosóbpiszącychpoangielsku,zapisującflthe”,odkrywa
wkońcu,żegdystawiająpoziomąkreskęnaflt”przechodzionawflh”,chociaż
nauczonoich,żepowinniłączyćtelitery,zaczynającoddołupierwszejznich.
Innymisłowy,niemascenariuszadlapisma
14
.Nawetrękatradycyjnegoskry-
by,ćwiczonawsztucepięknegopisaniazapomocąsurowychreguł,musiodkryć
własnydukt.Błędembyłobyzakładać[...],żezdyscyplinowanyaktpisania,usilnie
starającysięoosiągnięciewrażeniadoskonałościrealizacjiwzorca,jestimpro-
wizacjąwmniejszymstopniuniżtaki,którykultywujeswobodępiszącegodo-
wolnieobierającegokierunek.[...]Muzykklasyczny,którytrzymasiępartytury,
improwizujewtymsamymstopniucomuzykjazzowy,któryjejnieużywa.Róż-
nicatkwiwcelachimprowizacji.Pierwsza,niejakodośrodkowa,celujewśrodek
tarczy,druga,odśrodkowa,chcesięgnąćjaknajszerzej.Tensamrozrzut,od
orientacjidośrodkowejdoodśrodkowej,możnawykryćwwielurodzajachdzia-
łania,takichjakkaligrafia,taniecilekkoatletyka.Wystarczyporównaćłucznictwo
zpchnięciemkulą!
Byćmożenajtrafniejjestporównaćpisanieodręcznedosztukichodzenia.
Choćmożnarozkładaćchodzenienapojedynczekroki,takjakpisanieodręczne
nalitery,wpraktycekroki–podobniejaklitery–nienastępująposobiejak
nanizanenasznurekkoraliki.Każdykrokjestjednocześnieprzedłużeniemkroku
poprzedniegoiprzygotowaniemdokolejnego.Ichporządekwyrażasięniewna-
stępstwie,leczwprocesualności.Tosamomożnapowiedziećokażdejwprawnej
praktyceopartejnarytmiczniepowtarzanymruchu.Możnauczyćsiępraktyki
niczymnanizywaniakoralikównasznurek[...],alebiegłośćpolegaraczejna
łączeniuczynności–napłynnym,wzoremtancerza,przechodzeniuprzeznie,nie
zaśnawykonywaniukażdejznichwlinearnymciąguwiodącymodpunktudo
punktu.[...]
Powróćmyterazdodrukuzestawionego[...]zpismemodręcznymiutożsamia-
nego,wopozycjidofachowościryzyka,zfachowościąpewności.Wtymprzypad-
13
R.Sassoon,TheArtandScienceofHandwriting,Intellect,Bristol2000,s.103.
14
Woryginalegrasłów,wykorzystującadwuznacznośćangielskiegosłowaflscript”,które
możeznaczyćzarównoflpismo”,jakiflscenariusz”(przyp.tłum.).
