Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.
TKANKANERWOWA
POJĘCIENEURONU
Podstawowąjednostkąanatomiczno-czynnościowąukładunerwowego(systemanervosum)jestkomórkanerwowa,zwanarównieżneuronem(neurocytusvel
neuronum).Jestonatakżejednostkągenetyczną,tzn.rozwijasięzodrębnychzawiązków.Pojęcieneuronuwprowadziłw1891rokuH.Waldeyer[1];oznaczaonociało
komórkinerwowej(corpusneurocyti)wrazzwypustkami,zwanymiinaczejwłóknaminerwowymi(neurofibrae).Liczbaneuronówworganizmieludzkimjestocenianana
około150miliardów(tzw.doktrynaneuronalna)[2].Dojrzałeneuronysąniezdolnedopodziału,takżezwiększenieichliczbyjestniemożliwe.Liczbaneuronówjestcechą
indywidualnąiniezwiększasięwciągużycia,możejedynieuleczmniejszeniu.Reprezentująonegrupętzw.komórekpostmitotycznych,którenierozmnażająsięwżyciu
pozamacicznym.Neuronystykająsięzesobątworzącrodzajłańcuchówlubsieci,zbudowanychzposzczególnychogniw(teoriaciągłościczynnościowej).
Komórkinerwowemogąbyćróżnegokształtuiwielkości.Kształtichmożebyćgwiaździsty(neurocytusstellatus),koszyczkowy(neurocytuscorbifer),gruszkowaty
(neurocytuspiriformis),wrzecionowaty(neurocytusfusiformis),ziarnisty(neurocytusgranularis),piramidowy(neurocytuspyramidalis),trójkątny
(neurocytustriangularis),mogątobyćteżkomórkiróżnokształtne(neurocytusmultiformis).Wielkośćkomóreknerwowychwynosiod4µm(komórkiziarnistekory
móżdżku,komórkijądraruchowegoroguprzedniegordzeniakręgowego)do150µm(komórkipiramidalnekorymózgu,jądroolbrzymiokomórkowetworusiatkowatego).
Ciałemkomórkinerwowejlubperykarionem(pericaryon,soma)nazywamyokołojądrowączęśćcytoplazmykomórki,będącąośrodkiemodżywianianeuronu.Otacza
onakulistejądro(nucleus),położonezwyklewśrodkowejczęściperykario-nu(ryc.1).Jądrozkoleiposiadabogatewchromatynęjąderko(nucleolus),któreukobiet
zawierachromatynępłciowązdrugimchromosomemX.
Cytoplazmaneurocytucharakteryzujesiędużąliczbąorganellikomórkowych.SzczególniedobrzewykształconyjestaparatGolgiego[3],umiejscowionywobwodowej
częściperykarionu.Bardzolicznesąmitochondriawystępującezarównowcielekomórki,jakiwwyrostkach.Liczniewystępująlizosomy.Składnikami
bardzocharakterystycznymidlakomóreknerwowychsątigroidiwłókienkanerwowe(neurofibryle;neurofibrillae).
Tigroidstanowiązasadochłonnegrudki,wktórychgłównymskładnikiemjestkwasrybonukleinowy.Badaniaultramikroskopowewykazały,żetigroidjestzbudowany
zugrupowańsiateczkiśródplazmatycznejziarnistej.Jedynączęściącytoplazmypozbawionątigroidujestmiejsceodejściawypustkiosiowej(wzgórekaksonu).
Wyczerpanieczynnościowekomórkiprowadzidozubożenialubdozanikutigroidu(tigrolysis).
