Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Historykstarożytnościasztukaprzekładu.Namarginesietłumaczenia...
25
razciągniezasobąolbrzymibagażhistorii,obrazów,skojarzeńwłaściwych
narodowi,wktóregoustachżyje,środowisku,którenanimwycisnęłoswoje
piętno?Przenieśćgowinnyjęzyk,znaczyodebraćmuwszystko.Znamienny
zwrot,przysłowieoddaćczymś,cojetylkoprzypomina-czytoniejestfał-
szem?(Parandowski1955:15)
*
Ajednakwpraktycehistorykwspieraprzekładanietekstówantycznych.
Ba,czasemsamdajesięskusićnatranslatorskieksperyment,choćprzecież
tłumaczenieniejegojestzadaniemczypowołaniem.Zregułyprzyjmuje
takąpostawęwimiępotrzebuniwersyteckiejdydaktyki:skoropoczątkują-
cystudencinieznajągrekiwogóle,ałacinęzrzadkaisłabo,niechżewięc
choćwtejniedoskonałejformieobcujązenźródłamipisanymidopoznania
dziejówświatastarożytnego”,jakwswoimżargoniehistoryknazywapi-
śmiennąspuściznęantyku.Azresztątłumaczyćnależytymbardziej,że
zainteresowanieprzeszłościąkształtujesięumłodychludzijeszcze
wszkolepodstawowejigimnazjum,czylinadługozanimmająjakąkol-
wiekokazjęzetknąćsięzjęzykamiklasycznymi;byłobyczymśnierozsąd-
nymuniemożliwiaćimprzezlatakontaktowaniesięzeświatemdawnych
GrekówiRzymianinaczejniżpoprzezpodręczniki.Historykulegapokusie
zostaniatłumaczemprzedewszystkimtam,gdziebrakujeprzekładuważ-
negotekstuźródłowego,zwłaszczadokumentowegolubhistoriograficzne-
go,aletakżetam,gdzieprzekładwprawdzieistnieje,aleniespełniaocze-
kiwańcodostopniawiernościoryginałowi,jeżeliprzezwiernośćrozumieć
oddaniezawartychworyginaletreścihistorycznych
żetensamhistorykdydaktykfrustrujesię,ilekroćdzierżącwdłonigrecki
czyłacińskioryginał,zasiadanaprzeciwkoswoichstudentówipatrzybez-
silnie,jakdyskutujązażarcienadjakimśproblememnaturyhistorycznej,
który-historykwietojakojedynynasali-jestproblememakademickim
wnajbardziejnegatywnymznaczeniutegosłowa:jestcałkowiciewyduma-
ny,jegoźródłobowiemtkwilitylkowniemocyprzekładu
7.
6Piszącotekstachdokumentowych,mamnamyśliprzedewszystkimrozmaiteteksty
epigraficzneczypapirusowe,doktórychfilologsięganiechętnie,ponieważbrakujewnich
walorówestetycznychcharakterystycznychdlatekstówliterackich.
7Przezniemocprzekładurozumiemniebłędyprzekładu,aleobiektywnąniemożność
ostaniasięinformacjihistorycznychwsamymakcieprzekładu,czylicałokształtproblema-
tykizwiązanejzjęzykiem(niekonkretnymtekstem!)jakonośnikieminformacjihistorycz-
