Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WspółczesnystanicharakterantropogenicznychzmianwśrodowiskuprzyrodniczymZiemi...
zasobównaturalnychorazużytkowaniemśrodowiskajegostanwwielumiejscach
naZiemiuległznacznemupogorszeniu.Znaneoddawnaczłowiekowiskutkian-
tropopresjiozasięgulokalnymiregionalnymzaczęłysiępojawiaćwnowychmiej-
scach,takżeichzasięguległrozprzestrzenieniu.Odkilkudziesięciulatniektóre
skutkiingerencjiczłowiekawśrodowiskozaczynajątakżezagrażaćczłowiekowi
iśrodowiskuwskaliglobalnej.Watmosferzepojawiłosięteżwielenowych,nie-
rzadkotoksycznychsubstancji,nieznanychwcześniejczłowiekowi.Dużaliczba
współczesnychczynnikówantropopresjiświadczyozłożonymcharakterzetych
procesów.Ciągiprzyczynowo-skutkoweantropopresjinietworząprostychlinio-
wychzależności,leczskomplikowanąsiećpowiązań.Antropogenicznaingerencja
wśrodowiskopowodujewnimwielorakieskutki,któremogąbyćprzyczynami
dalszychzmian.Wyjaśnimytonakonkretnymprzykładzie.Bezpośrednimskutkiem
eksploatacjiwęglabrunatnegometodąodkrywkowąjestpowstaniewyrobiska.
Wskutekudostępnianiazłożazniszczeniuulegająszataroślinnaigleby.Wwyro-
biskulubwjegopobliżupowstająhałdyzbudowanezeskałtworzącychnadkład
złoża,lubzeskałpłonnych.Formyteczęstozajmująznacznepowierzchnie,
copowodujewyłączeniegruntówzużytkowaniarolniczego.Eksploatacjawęgla
wymagaodwadnianiagórotworu,coskutkujezaburzeniemstosunkówwodnych
wobrębiewódpodziemnychipowierzchniowych.Wzwiązkuzpermanentnym
odwadnianiemkopalnitworzysięlejdepresjiopoziomymzasięgunawetkilkuna-
stukilometrów.Zjawiskotomożepowodowaćzmniejszeniezasobówwody
wokolicznychciekachizbiornikachwódstojących,osuszenieterenówpodmo-
kłych,zanikźródełorazzaburzeniaprzebiegupodziemnychdziałówwodnych.
Wodykopalnianesąnajczęściejodprowadzanedorzek,powodującichzanieczyszcze-
nie.Wokolicykopalńczęstoobserwujesięprzesuszeniegleborazzmianywroślin-
nościiświeciezwierzęcym.Powstająstratywuprawach,zanikawodawstudniach,
awskrajnychprzypadkachosiadaniegruntumożespowodowaćszkodywmajątku
trwałym(budynkachibudowlach).Sątojużwymiernestratyekonomiczne.Pra-
widłowościąjest,żewnajbliższymsąsiedztwiekopalńwęglabrunatnegopowstają
elektrociepłownie.Ichdziałalnośćpowodujezwyklezanieczyszczenieśrodowiska,
zwłaszczapowietrza,wódigleb,nawetwznacznejodległościodnich.Należy
równieżpodkreślić,żeopisanewyżejskutkizwiązanezjednymczynnikiemantropo-
presjimogąprzyczynićsiędopogorszeniawarunkówżycia,pracyiwypoczynku
zamieszkałychtamludzi.
Współczesnycharakterantropopresjiiskutkitychprocesówwśrodowisku
możnarozpatrywaćwżnychkategoriach.Biorącpoduwagęcharakterskutków
antropopresjiorazstratygospodarcze,społeczneiekologicznespowodowanetymi
procesamiprzyjęto,żeantropogeniczneobciążenieśrodowiskawywołujeskutki
bezpośrednieopierwotnymiwtórnymcharakterzeorazpośrednie(ryc.6).
53