Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Krótkierozważaniaoaksjologii,wartościachiantywartościach
(moralności);3)przeświadczenia(oceny)ipraktykimoralnedanejspołeczności
lubnawetposzczególnychjejprzedstawicieli”
10
.Oilewpierwszymprzypadku
mamydoczynieniazteoriąetykiokreślanąmianemUetykinormatywnej”,otyle
wdrugim–zteoriąmoralności(etosu)nazywanąUetykąopisową”,awtrzecimzaś
–zsamymetosem
11
.Dystynkcjatazapobiegautożsamianiuwymienionychtermi-
nównapoziomieprzedmiotowychanalizmetaetycznych.
Czymsięzajmujeetyka?IdączaA.Stępniem
12
,jejproblematykęmożnauka-
zaćzperspektywytrzechdziałówetykioogólnej,szczegółowejispecjalnej.Etyka
ogólnazajmujesięprzedewszystkimteoriąwartościmoralnych,awięcaksjolo-
gią.Interesujesięteoriąpostępowaniamoralnego,czylidziałaniamiczłowieka
podlegającegowartościom,prawumoralnemuiodpowiedzialności.Traktujetak-
żeowarunkachimotywachpostępowaniakwalifikowanegojakodobre,złelub
obojętneorazorolisumieniaisankcji.Etykaszczegółowa,czyliteoriasprawności
moralnych(aretologia),zaprzedmiotbadawczybierzealboobowiązkimoralne,
albosprawnościmoralne,cnotyiwady.Zadaniemetykispecjalnejjestuszczegóło-
wienieogólnychzasadmoralnychwodniesieniudogatunkowookreślonychsfer
życiaczłowieka,zarównospołecznych,jakiindywidualnych,zczymwiążesię
takżekwestiaetykzawodowych.Wtejczęścimieściłybysięm.in.takiesubdziały,
jakoetykapolityczna,etykaprawnicza,etykagospodarcza,etykarodzinna,etyka
seksualna
13
.
Autorzywprezentowanychkoncepcjachetykiposługująsiępojęciamiwyma-
gającymibliższegookreślenia.Jużodśredniowiecza,odAkwinaty,podziśdzień
terminyUmoralny”iUetyczny”traktowanesąsynonimicznie.Jednaknapozio-
miedyskursunaukowegodesygnatytychnazwsięniepokrywają.Moralność
jestpojęciemzakresowowęższymodetyki,którajestautonomicznądyscypliną
filozoficzną.Wtymsensieetykamimojejróżnorodnychnurtów,szkół,koncep-
cjijakonaukajesttylkojednawprzeciwieństwiedomoralności,którychzawsze
jestwielezarównowwymiarzespołecznym,jakiindywidualnym.TerminUmo-
ralność”,jakzauważaJózefHerbut
14
,możeoznaczaćalbocechęrelacyjnądziałań
10
T
.Styczeń,Etyka(wo)Powszechnaencyklopediafilozofii,t.3,red.A.Maryniarczyk,Lublin2002,
s.269.
11
T
.Styczeń,ABCetyki,Lublin1981,s.5–6.
12
A.B.Stępień,Wstępł,s.106–108.
13
TadeuszŚlipkowswoimobszernymiszczegółowymtryptykubędącymzarysemsystemu
etykidzielijądychotomicznienaetykęogólnąietykęszczegółową.Wramachpierwszejczęści
głównytrzonrozważaństanowionaukaoszczęściuczłowieka(eudajmonologia),naukaowartoś-
ciachmoralnychidobru(aksjologia),naukaoprawiemoralnym(deontologia),naukaosumieniu
(synejdezjologia),naukaocnotachmoralnych(aretologia)inaukaoodpowiedzialnościmoralnej.
Etykęszczegółowądzielinadwieczęścioetykęosobową,któratraktujem.in.onormachregulu-
jącychstosunekczłowiekdosamegosiebieidoinnych,oraznaetykęspołeczną,któraskładasię
ztematykiogólnej,społecznejigospodarczej.Zob.szerzejT
.Ślipko,Zarysetykiogólnej,Kraków2004;
tenże,Zarysetykiszczegółowej,t.1–2,Kraków2005.
14
J.Herbut,Etos(wo)Leksykonfilozofiiklasycznej,red.J.Herbut,Lublin1997,s.174.
33
