Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
siłydążeńjednostkidozaspokojeniadanejpotrzeby,zmiennościwichnasi-
leniubezwzględunato,jakieobiektysąprzedmiotemtychdążeń.Stantaki
określanyjestprzezJanowskiegopoziomemaspiracji.Psychologowiesfor-
mułowaliwieletwierdzeńihipoteznatematwpływuróżnychczynnikówna
jednostkę,określającjednocześ-nieichpoziom.Doczołowychbadaczy
wtymzakresiezaliczamyJohnaW.Atkinsona,KazimierzaObuchowskiego
iJanuszaReykowskiego.AntoninaKłoskowskanatomiastwykazuje,że
upodstawaspiracjileżąpotrzebyczłowiekaorazwartości,któreonuznaje
(Kłoskowska1970,s.6-26).Aspiracjezaśtonkategoriapotrzebświado-
mychodnoszącychsiędoprzedmiotówiwartościaktualnienieposiadanych
lubtakich,którewymagająstałegoodnawiania,asąuznawanezagodnepo-
żądania”(Szczepska-Pustkowska2003,s.196).
Możemyteżzauważyć,żewliteraturzepsychologicznejwystępuje
pojęcieaspiracjiwrozumieniunastawieńczłowieka.Zjawiskototrakto-
wanejestjakoswoistyceldziałania,nsubiektywnyodpowiednikcelu
działaniabędącegopewnymrodzajemnastawienia”(Prangiszwili1969,
s.25-26).Człowieknacodzieństawiasobiewielecelów,spodziewając
się,żejeosiągnieiczyniącstarania,abytaksięstało.
Wpracachpsychologicznychpoświęconychaspiracjomrównolegle
rozpatrywanajestproblematykamotywacji.PodejmujetętematykęRey-
kowski,którykwestiemotywacyjnejsferyosobowościwiążebezpośred-
niozaspiracjami.Podobnieinnipsychologowie,np.Kozielecki,mówiąc
oczynnikachmotywacyjnychczymotywacyjnejsferzeosobowości,zali-
czajądonichaspiracjebądźtraktująjejakoprzejawynstruktur”motywa-
cyjnych(Lewowicki2002,s.1-9).
Naukowcyzwracająteżuwagęnaskłonnośćjednostekdofantazjowa-
niaimarzycielstwawformułowaniuaspiracji.nZnaczenieodgrywarów-
nieżpoziomumysłowy,minimumumiejętnościrozumowaniaabstrakcyj-
nego,któretoniezbędnejestjednostcedowyartykułowaniaswychaspi-
racji”(Janowski1977,s.19).Podejmującsiębadańnadaspiracjami,tych
ipodobnychelementówniewolnolekceważyć.
WceluułatwieniazrozumieniategopojęciaJanowskirozróżniarównież
aspiracjeS,czyliaspiracjewrozumieniuwłaściwymsocjologom.Systemy
pojęciowewpsychologiiisocjologiisąwzasadziepodobne.Opróczwystę-
pującychwnichpodobieństwwskazywanesąrównieżróżnicemiędzypsy-
chologicznymisocjologicznympodejściemdorozumieniategopojęcia.
Socjologowiechętniejodnosząsiędowagiwartościstanowiącychpod-
stawęludzkichdążeń.Definiująoniaspiracjejakokompletpragnieńwy-
znaczonychprzezważnośćcelów,akceptowanychiprecyzowanychjako
12
