Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.TEORIAAUSTRIACKIEJSZKOŁYEKONOMII
20
wsposóbodwrotny.Zaprzestaniewymianyoznacza,żedwapodmioty
wyczerpałymożliwośćodnoszeniawzajemnychkorzyścizwymiany.
Mengerpodkreślaznaczenieprocesówwymiany(polemizujezklasycz-
nympoglądem,żewymianaiaktywnośćpośrednikówsąjałowe),twier-
dząc,że:uefektwymianyekonomicznejdwóchpodmiotówjestzawszetaki
sam,jakbynowyprzedmiotwartościowyznalazłsięwichposiadaniu.[...]
Celemekonomiiniejestfizyczneposiadaniedóbr,alezawszemożli-
wienajpełniejszezaspokojenieludzkichpotrzeb”
10
.
Systemekonomicznyjakosystemzależnychcen
Schumpeter,podsumowującosiągnięciaMengera,zauważa:
uTo,comaznaczenie,towcalenieodkrycie,żeludziekupują,sprzedajączy
produkujądobra,ponieważstanowiąonedlanichwartośćzpunktuwi-
dzeniazaspokojeniapotrzeb,aleodkrycieinnegorodzaju:odkrycie,żeten
prostyfaktijegoźródławprawachludzkichpotrzebsącałkowiciewystar-
czającedowyjaśnieniapodstawowychfaktówwszelkichskomplikowanych
zjawiskwspółczesnejgospodarkiwymiennej,oraz–pomimopozorówcze-
gośprzeciwnego–potrzebyludzkiestanowiąsiłęnapędowąprocesóweko-
nomicznych[...].Łańcuchrozumowania,którywiedziedotakichwniosków,
zaczynasięodspostrzeżenia,żeustalaniecenjestspecyficznąwłaściwo-
ściągospodarki–[...]–orazżewszystkiezjawiskaekonomicznemogąbyć
zrozumianeprzezpryzmattworzeniacen.Zczystoekonomicznegopunk-
tuwidzeniasystemekonomicznyjestpoprostusystememzależnychcen.
Wszelkieproblemyspecjalne,jakkolwieknienazwane,niesąniczymin-
nymniżspecjalnymprzypadkiemtegosamegoiciąglepowracającegopro-
cesu,awszelkiespecyficznieekonomiczneregularnościsądedukowalne
zprawatworzeniacen.Jużwprzedmowiedojegopracy[uZasadekonomii”
–przyp.autora]odnajdujemytęobserwacjęjakooczywistezałożenie.Jego
właściwymcelemjestodkrycieprawatworzeniasięcen.Kiedytyl-
koudałosięosadzićrozwiązanieproblemucen–zarównojegoaspek-
tupopytowego,jakipodażowego–wanalizieludzkichpotrzeboraz
natym,coWiesernazwałzasadą»użytecznościkrańcowej«,całyskom-
plikowanymechanizmżyciaekonomicznegonagleobjawiłsięjako
nieoczekiwanieprosty”
11
.
MengerwuZasadachekonomii”nakreśliłwizjęgospodarkijakosystemu
ekonomiczego,któregostrukturajesttworzonanaskutekdziałaniaproce-
surynkowego,odzwierciedlającegopreferencjekonsumentów.Oprócztego
