Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.TEORIAAUSTRIACKIEJSZKOŁYEKONOMII
28
NadalszychetapachswojejkarierynaukowejHayekrozszerzałspo-
strzeżenianatematunikatowościmechanizmurynkowegowprocesieko-
ordynowaniacałejwiedzydostępnejwdanejspołeczności.WuNadużyciu
rozumu”
36
rozważakwestiezwiązaneznieuprawnionymprzenoszeniem
metodwłaściwychnaukomfizycznymnapolenaukspołecznych(nazywa
tępraktykęuscjentyzmem”),zaśwrozdziale10.tejksiążki(pt.uInżynie-
rowieiplaniści”)wskazujenaniemożnośćpodejściatypuuinżynierskie-
go”dosterowaniaprocesamispołecznymi.Wywódrozpoczynasięod
przedstawieniacechproblemów,zktórychrozwiązaniemborykasięin-
żynier;typowezadaniazazwyczajsąskończoneizamknięte,zaśinżynier
makoncentrowaćsięnajednym,znanymidobrzezdefiniowanymcelu
(np.maksymalizacjiwydajnościmechanizmu)izaprojektowaćwszystkie
ruchyprowadzącedotegocelu,przyzużyciumożliwienajmniejszejilości
materiału.Hayekzauważa:
uWwynikutegopojawiasięnajbardziejcharakterystycznacechajego[inży-
niera–przyp.autora]postępowania,mianowicie,żeprzynajmniejwzasadzie
wszystkieczęścikompleksuoperacjisąukształtowanewumyśleinżyniera
przedtym,nimzacznąbyćrealizowanewrzeczywistości,żewszystkie»dane«,
naktórychopierasiępraca,sąwyraźniewprowadzonedojegowstępnychob-
liczeńistająsięwskondensowanejformieprojektemroboczym,któryrządzi
wykonaniemcałegoschematu.Inżynier,innymisłowy,macałkowitąkontro-
lęnadtymszczególnymmałymświatem,którymsięzajmuje.Gdyrozwiązuje
swójprobleminżynierski,nieuczestniczywprocesiespołecznym,wktórym
innimogąpodejmowaćniezależnedecyzje,leczżyjewswoimwłasnym,
odrębnymświecie”
37
.
Hayekstwierdza,żezastosowaniepodejściainżynierskiegodocałego
społeczeństwawymaga,abycentralnyplanistamiałtakąsamąwiedzę
ocałymspołeczeństwie,jakąmainżynieroswoimograniczonymświecie,
gdyżucentralneplanowaniegospodarczejestniczyminnym,jakwła-
śniezastosowaniemzasadinżynieryjnychdocałegospołeczeństwa,
opartymnazałożeniu,żetakacałkowitakoncentracjawjednym
ośrodkuwszelkiejistotnejwiedzyjestmożliwa”
38
.Uczonykonstatuje,
żeoilemożnasobiewyobrazićupomieszczeniecałejwiedzyeksperckiej
wkilkugłowach–iwtensposóbmożebyćonadostępnadlajakiejśjed-
nejwładzycentralnej”,otyleuznajomośćszczegółów,wiedzaopłynnych
okolicznościachchwiliiwarunkówlokalnychnigdynieistniejeinaczejniż
wrozproszeniu,wśródwieluludzi”.Wkonkluzjizauważa:
