Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Projektowaniebadaniajakościowego
9
publiczną).Stądpytanie„dlaczego?”należyrozważaćrazemzpytaniem„dla
kogo?”,czylipytaniemoadresatawynikówlubzleceniodawcęprojektu.
Pytanie„dlaczego?”lub„dlakogo?”naetapieprojektowaniabadaniama
służyćgruntownemuprzemyśleniuzaangażowaniaosobybadającej,sponsorów
iosóbzlecającychbadanie.Odtegozaangażowaniazależyrównieżsformuło-
wanieproblemuorazszczegółowekryteriaocenysukcesuprojektu.Zaangażo-
wanieetyczneczypolityczneniemusibyćwadąbadania–wramachpewnych
paradygmatów,jakteoriefeministyczne,czykontekstów,jakdziałaniarzeczni-
cze,jestwręcznieodzowne(zob.rozdział6wtymtomiedotyczącynurtuaction
research).Zawszejednakpowinnobyćonouświadomioneijasnozadeklarowa-
ne,należytakżeprzewidzieć,jakichodchyleńmożemysięwzwiązkuzowymza-
angażowaniemspodziewać.
Pytanie„poco?”topytanieoprzewidywaneskutkibadania,ojegocel.
Odpowiedzinatopytaniemożnarozpatrywaćwkategoriachkonkretnych
rezultatówprojektubadawczego,takichjakksiążka,artykułnaukowylubpopu-
larnonaukowy,ekspertyza,opiniaczyudanainterwencjaspołeczna.Można
jednakposzukiwaćodpowiedzibardziejabstrakcyjnych,rozpatrującnaprzykład
kwestięznaczeniawynikówbadaniadlazmianyspołecznejlubprzeciwnie–dla
konserwacjiistniejącegoporządkuspołecznego.Wreszcie,odpowiedźnapyta-
nieozobowiązaniaosoby,którabadanieprowadzi,orazokonsekwencjejej
pracydlaodbiorcówbadaniaiszerszejspołecznościotwierapoledoistotnych
rozważańetycznych.
Oznaczeniupytań„dlakogo?”i„poco?”przekonującopiszeMichaelBu-
rawoy(2007),któryapeluje,abyprzedstawicielenaukspołecznychnieustannie
zastanawialisięnadrodzajemwiedzy,którąwytwarzają.Odpowiedzinapyta-
nia„dlakogo?”i„poco?”pozwalająnawskazanietypówwiedzy,któremogą
istotnieróżnićsiękryteriamiprawdziwości,sposobemuprawomocnienia,sto-
sunkiemdopolitykiipolityczności,kryteriamirozliczalności,atakżedeforma-
cjamiipatologiami.
Adresatamiwynikówbadańmogąbyćalbospecjaliściwdanejdziedziniena-
uki(„naukowcymówiądonaukowców”),albośrodowiskapozaakademickie,
najczęściejpolitycy,urzędnicy,przedsiębiorcy.Badanianaukowe–jakargumen-
tujeBurawoy–mogąalbosłużyćdobraniuwłaściwychśrodkówdorealizacji
zgórywyznaczonychcelów,albozakładać,żeichwynikimogądopieropewne
celewyznaczyćlubzmienić.Innymisłowy–wiedzamożebyćinstrumentalnalub
refleksyjna.Wzależnościododpowiedzinapytania„dlakogo?”i„poco?”moż-
nawyróżnićczterytypywiedzybędącejrezultatembadania:wiedzęprofesjonal-
ną,ekspercką,krytycznąipubliczną(zob.tabela1.3).Przykładowo:badanie
ewaluacyjneex-postprogramuwspieraniabezrobotnych,zleconewtrybieprze-
targuprzezpaństwowąagencję,wygenerujewiedzęzbliżonąnajbardziejdoso-
cjologiitypueksperckiego,użytecznejwzarządzaniupolitykąpubliczną,
pomocnejwrozwiązywaniuproblemówzdefiniowanychprzezklienta.Badania
społeczne,dopuszczająceinterwencjęosobyjeprowadzącejwbadanyproces
