Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
21
Zperspektywysprawiedliwościglobalnejzasadysprawiedliwościobowiązują
nietylkomiędzypaństwami,aleteżmiędzyinnymipodmiotami.Wwersjiradykal-
nej(maksymalizm)globalnasprawiedliwośćgłosi,żetojednostkisąpodstawowymi
podmiotamisprawiedliwości.Zarazemwspółcześniewrazzrosnącąglobalizacyj-
nąwspółzależnościąwieledziałańwobszarzepolitykiczyekonomiiprzekracza
granicepaństwizperspektywysprawiedliwościmiędzynarodowejniejestmożli-
weichadekwatnewyrażenienapoziomieteorii.Zewzględunato,żedziałania
temogąmiećznaczącywpływnapodstawoweinteresypaństworazpodstawowe
dobraludzi,koniecznestajesięzbadanie,dojakiegostopniateoriesprawiedliwości
międzynarodowej(ujęciaminimalistyczne)sąwstanieuwzględnićpostulatyteorii
sprawiedliwościglobalnych(ujęciamaksymalistyczne)iviceversa.Należydodatkowo
zaznaczyć,że„sprawiedliwośćglobalna”niewykluczazobowiązańzpoziomupań-
stwowego,alepokazuje,żeistniejewięcejpodmiotówiorganizacji,którepowinny
zostaćuwzględnionewramachontologiistosunkówmiędzynarodowych,takichjak
jednostkiczymiędzynarodoweorganizacjepolityczne(np.ONZ).
Użycieterminu„międzynarodowy”lub„globalny”niejestzatemwyborem
wolnymodkontekstuaksjologicznego.Jeśliwybierzemy„sprawiedliwośćmię-
dzynarodową”,zyskujemyczytelnąregułęprzypisywaniapaństwomodpowie-
dzialnościzaokreśloneczyny,zgodnązzasadamiprawamiędzynarodowego.
Jeśliwybierzemy„sprawiedliwośćglobalną”,nieograniczamysiędoanalizy
państw,auwzględniamytakżepozapaństwowepodmiotymającewpływnatreść
zasadsprawiedliwości.Odpowiedzialnośćwwymiarzeponadpaństwowymjest
wtejperspektywiezdywersyfikowana,rozkładasięnaróżnepoziomy:lokalny
iglobalny,oraznaróżnepodmioty:jednostki,państwa,inneinstytucje.
Wpracycodozasadybędęużywałterminu„sprawiedliwośćglobalna”wod-
niesieniudokoncepcjimaksymalistycznych,terminu„sprawiedliwośćmiędzy-
narodowa”zaś-dominimalistycznych.Obatypypodejśćokreślamteżwspólną
nazwąjako„sprawiedliwośćponadnarodowa”.Jesttopodyktowanechęciąwyj-
ściapozadyskursglobalistówistatystów,kosmopolitówikomunitarian.Termin
„sprawiedliwośćponadpaństwowa”wydajesięneutralnysemantycznie,ajedno-
cześniesugerujący,żecelemanalizyniejestopisklasycznychteoriisprawiedli-
wościskoncentrowanychnapaństwie18.
18Wksiążcewykorzystałempoprawionefragmentynastępującychtekstówmojegoautorstwa:
HobbesiGrocjuszowojnieiprzemocywstosunkachmiędzynarodowych,„Civitas.StudiazFilozofii
Polityki”,17/2016,s.79-96(rozdział2);M.Gawin,B.Markiewicz,A.Nogal,R.Wonicki,Prawa
człowiekaiobywatelawzglobalizowanymświecie,WUW,Warszawa2016,s.118-132(rozdział3,
9);Shouldliberalstatestoleratenon-liberalstates?ProblemswithRawls'sideaofinternationaltolera-
tion,[w:]A.Krzynówek-Arndt,D.DańkowskiSJ(eds),AfterRawls,AkademiaIgnatianum,Wydaw-
nictwoWAM,Kraków2016,s.297-311(rozdział3).
