Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Normatywnepodstawyliberalnychteoriisprawiedliwości
33
nieobowiązujących)19,dochodzeniedopowszechnejzgodynatematwspólnych
celówpolitycznychwydajesięniemożliwebezwzajemnegouznaniapodmiotów
zarównemoralnie.Wrezultacierównośćmoralna,ichzdaniem,powinnastano-
wićpunktwyjściadlawszystkichwspółczesnychteoriipolitycznych20.
Należyprzytympamiętać,żeuznaniewszystkichistotludzkichzarówne
nieoznaczakoniecznościtraktowaniaichzawszewtensamsposóbpozasy-
tuacjami,wktórychmająonepodstawymoralnedożądaniarównegotrakto-
wania.Oczywiścietocząsiędyskusjeoistocietychroszczeńisposobie,wjaki
powinnosięnanieodpowiedzieć.Pokazujeto,żezakładanaprzezliberałów
zpozorubezspornazasadamoralnejrównościjestzbytabstrakcyjnaijeślima
zostaćwypracowanyjasnystandardmoralny,tokoniecznewydajesięnada-
niejejbardziejkonkretnejformuły.Konkurującezesobąliberalnekoncepcje
sprawiedliwości,starającsięnadaćtejformulekonkretnykształt,będąjąwy-
korzystywałygłówniejakomoralneuzasadnienieokreślonychzasadsprawie-
dliwości.
Liberalnekoncepcjerównościczęstoopierająsiętakżenawartości,jaką
jestzasadabezstronności.Zakładaonabrakuprzywilejowaniaktórejkolwiek
zestron.Zasadatajestegalitarystycznaispełniawarunekrównegomoralnego
uznaniaosób.Gdyliberałowiepostulująprzestrzeganieideirównościgwaran-
towanejprzezzasadębezstronności,tonaogółmająnamyślirównośćnieoso-
bową-taką,któranieodwołujesiębezpośredniodokonkretnychludzi,po-
mijająctymsamymichstatus,tożsamośćiinneprzygodnecechy21.Samaidea
bezstronnościzakładazkolei,żenikomuniemożeprzypaśćwudzialewięcej,
niżmusięnależy.Koncepcjatawykluczazatemmożliwośćuprzywilejowania
jednejosobykoszteminnejijestzazwyczajrozumiananasposóbproceduralny
-dlategoteżzwyklewiążesięjązwymiaremsprawiedliwościiinstytucjonal-
nymsposobemjejrealizacji.Jeślijednakchcemy,byideabezstronnościzyskała
konkretnąmocobowiązywania,musimyodsłonićjejźródła,czylifundamenty
równości.Wnowożytnościfunkcjętępełniumowaspołeczna.Mocobowiązy-
wanianormsprawiedliwościopartychnabezstronnościbierzesięstąd,żemogą
sięonestaćprzedmiotemkontraktumiędzyrozumnymijednostkami.Można
ztegownioskować,żeperspektywabezstronnościzakładaokreśloneograni-
czenianakładanenadziałanieorazdochodzeniedoporozumienia,podobniejak
19J.Habermas,Filozoficznydyskursnowoczesności,tłum.M.Łukasiewicz,Universitas,Kraków2000.
20W.Kymlicka,Współczesnafilozofiapolityczna,tłum.A.Pawelec,Znak,Kraków1998,s.12-14;
P.Kelly,Liberalizm,tłum.S.Królak,Sic!,Warszawa2007,s.73-125.
21B.Barry,CultureandEquality.AnEgalitarianCritiqueofMulticulturalism,PolityPress,Cambridge
2001.
