Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Społeczno-ekonomiczneograniczeniawdostępnościusługpublicznych
Jednymzgłównychwyzwaństojącychprzedbadaczaminierównościspo-
łecznychwsystemieedukacjiorazochronyzdrowiajestntropieniemechanizmów
selekcjonującychuczniówwedługzasadypochodzenia”(Putkiewicz,Zahorska
2001,s.5)dopowszechnegoijednolitegosystemukształceniaorazwykrywanie
nspołecznychdeterminantównierównościzdrowia”(Sowa2010,s.33).
Pojęciedostępnościwykorzystywanebyłojakonarzędziepozwalającede-
maskować,przyjmowanejakooczywiste,nierównościspołeczne.Naukowcy
sytuującysięwtejperspektywieskupialisięnamierzeniustatystycznych
zależnościmiędzywcześniejwyznaczonymizmiennymi,takimijakstatus
społeczno-ekonomiczny(dochód,wykształcenie,zawód),wynikiegzaminów,
oceny,selekcjaszkolnaczypoziomzachorowań(zob.np.Sadura2018;Sowa
2010).
Nierównościwsystemiepowszechnejoświatymogąbyćbadanedwojako
(Dolata2014;Sadura2014).Popierwsze,analizowaćmożnazróżnicowanie
wynikówszkolnychito,wjakisposóbosiągnięciaedukacyjnedanegoucz-
niazależąodstatususpołeczno-ekonomicznego(wykształcenia,zamożności)
jegorodziców.Socjologowiewykazywali,żeuczniowie,pomimozałożeńoin-
kluzyjnościsystemuedukacji,sąnrówni,równiejsiiśnajmniejrówni”(Za-
horska2009).Dowodzono,żerodzicedzieci,któreosiągająniskiestopnieoraz
gorszewynikitestów,najczęściejposiadająwykształceniepodstawowebądź
zasadniczezawodowe,nierzadkopozostająbezpracy,mająniskiedochody
ikorzystajązpomocyspołecznej(zob.np.Dolata2014;Federowicz,Sitek2011;
Herbst2012;Sawiński2015;Zahorska2009).Przykładowywykresobrazujący
tewnioskizamieszczamnarycinie3.
Podstawowe
Zasadniczezawodowe
Średnieogólne
Średniezawodowe
2430
2636
2935
2934
3038
3239
3239
Pomaturalne(policealne)
WyższeIstopnia
WyższeIIstopnialubdoktorat
0
10
20
30
40
Liczbapunktów
Rycina3.Wynikisprawdzianuszóstoklasistyawykształcenierodziców
Źródło:opracowaniewłasnenapodst.badaniaPISA2006,za:Sadura2012,s.13.
25
