Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Osadzeniewhistorii
Kontekstualizm
Rozwójczłowiekajakodziedzina
interdyscyplinarna
Pojęcia
-rozwójindywidualnyuzależnionyjestod
-problematykarozwojuzajmujeważnemiejsce
-nakształtrozwojumająwpływistniejące
aktualnie
któremodyfikująsposóbprzejawianiasię
rozwojuwdanejepoce
działania
zwiekiem,historycznychiwyjątkowych
zarównowśródinnychdyscyplinpsycholo-
gii,jakiwśródinnychnaukoczłowieku,spo-
łeczeństwieikulturze(pedagogika,historia,
antropologia,biologia,socjologia,kulturo-
znawstwoitp.)
trzech
warunki
Założenia
czynników:
historyczno-kulturowe,
związanych
Źródło:Baltes,1990;Tyszkowa,Przetacznik-Gierowska,2000.
Pojmowanierozwojuwkategoriachlife-spanmożemyznaleźćwpracach
różnychautorów,m.in.:BaltesiReese,1984;ReeseiLipsitt,1980;Lerner,
1984.Dośćszerokopowyższąproblematykęomawiająbadaniazzakresu
socjologii(Kundera,1983;Kohlil,1981;Mayer,1981;Matthes,1981).Badanie
wsocjologiicyklużyciawaspekciesubiektywnychdoświadczeń,przeżyć
idziałańjednostkiwpowiązaniuzjejrealnąsytuacją,awięcskupienie
uwaginastosunkumiędzybiografiąwrozumieniusubiektywnym,abio-
grafiąjakorzeczywistościąspołecznąjestniezwykleprzystającedopodej-
ścialife-spanwpsychologii.Mamytudoczynieniazeswoistąkoniunkcją,
splotemindywidualnychlosówjednostkiz„mechanizmamiżyciazbioro-
wego”(Giza,1990,s.45).
Reasumując,możnastwierdzić,iżkoncepcjalife-spanopierasięna
czterechgłównychzałożeniach:
1)potencjałyrozwojowerozciągająsięnacałeżycie(przeciwniejak
wpoprzednichkoncepcjach,gdzieliniażyciaosiągaswójszczytwokresie
dojrzewania,anastępnieobniżasięwwiekudorosłymistarczym)
2)nieistniejeżadnaspecyficznadrogarozwoju;rozwójjestpotencjalnie
wielokierunkowy(ścieżkirozwojumogąbyćróżne)
3)rozwójodnosisiędowielupłaszczyzn(intelektualny,fizyczny,spo-
łeczny,seksualnyitp.)iwobrębietychpłaszczyznmożeróżnieprzebiegać
4)opisującrozwójnależypamiętaćointerakcji:jednostka-otoczenie.
Metaforąoddającąobrazpowyższegomodelujestrzeka(mapotężnąsiłę),
którakształtujeterenpoktórympłynie;jednocześnieteren(środowisko)
wpływanabiegrzeki,zatemnależyzarównojednostkę,jakiśrodowisko
rozpatrywaćłącznie(Sugarman,1986).
20
