Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polskaterminologiadotyczącazachowaniawymagawyjaśnienia.Wjęzyku
polskimterminu„zachowanie”używasięniekiedybezuciążliwegozaimka
zwrotnego„się”,aletrzebawówczaspamiętaćoinnychmożliwychznaczeniach
tegosłowa,jakzachowaniegatunku,zachowanieciepławustroju,zachowanie
zdrowia.Niekiedyjakosynonim„zachowaniasię”stosujesięspolszczonąnazwę
„behawior”(ang.behavio(u)r).Częściejstosujesięjąwformieprzymiotnikowej
„behawioralny”.Oczywiście„behawioryzm”niejestsynonimem„zachowania
się”,lecznazwąkierunkubadającegoiinterpretującegozachowanie.
Poglądynaczynnośćmózgu
Choćzachowaniemożebyćjedynymprzedmiotembadań,wcorazwiększym
stopniuzainteresowaniabadaczyskupiająsięwokółmózgowychmechanizmów
sterującychreakcjamibehawioralnymi.Stądrozwójkoncepcjinatematfunk-
cjonowaniamózguwywarłznaczącywpływnaobecnepodejściedoproblematyki
zachowaniazwierząticzłowieka.
AżdopoczątkuXIXwiekumózgbyłnajmniejznanymnarządemorganizmu
ludzkiego.Wśródprzyrodnikówświatastarożytnegopoglądynatematfunkcji
mózgunajbliższewspółczesnemuujęciuneurobiologicznemuwypowiadałHipokra-
tes.WedługHipokratesamózgumożliwiamyślenie,widzenie,słyszenie,odróżnianie
pięknaodbrzydoty,odczuwanieprzyjemnościiprzykrości,czylisprawujefunkcje
psychiczne.Zasiedliskoczuciaimyśliuważałmózgrównieżinnywielkilekarz
starożytności,Galen,którypierwszyrozróżniałnerwyczucioweiruchowe.
Filozofowiedziałającywróżnychepokachhistorycznych,poczynającod
PlatonaiArystotelesa,szerokozajmowalisięproblematykąduszy,przeważnie
uważającjązabytodrębnyodciała.Jednakpracefilozoficznetylkowniewielkim
stopniudotyczyłyfunkcjonowaniamózgu,dlategoniebędątuprzytaczane.
WyjątekstanowiąpoglądyKartezjusza,ponieważichechamożnadoszukaćsię
wpróbachinterpretacjidziałaniamózguautorstwaniektórychwspółczesnych
badaczymózgu.
Zagadnienierelacjipsychika–mózg
Wmiaręrozwojubadańnaszawiedzaoczynnościmózgustalesięrozszerza.
Corazwięcejwiadomoobudowieifunkcjikomóreknerwowych,narządów
zmysłów,ośrodkównerwowychiposzczególnychstrukturmózgu.Znamyteż
lokalizacjęprocesówpercepcyjnych,mechanizmówsterującychruchem,mową
iśladówpamięciowych.Wdalszymciągujednakpozostajetajemnicąistota
świadomości.Choćcorazwięcejwiemyotym,jakieośrodkimózgusąpobudzone,
gdyoglądamyobrazy,słuchamymowy,wykonujemyruchy,sposób,wjaki
obserwowanezjawiskofizjologiczne(zmianaczynności,anawetstruktury
neuronów)przekładasięnaprocespsychiczny,pozostajeniewyjaśniony.Whistorii
naukizaznaczałysięnawettendencjenegowaniacelowościzajmowaniasiętym
zagadnieniem,któredoprowadziłydopowstaniakierunkuzwanegobehawioryzmem.
22
