Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.nJa”wobecindyferencjijakonbezgranicznegooceanu”
31
Blanchota37artyścitacyjakFranzKafka,FriedrichHölderlin38czy
ReinerMariaRilkewpełnizdawalisobiesprawęzeskrajnegoryzy-
kadoświadczeńprowadzącychdozatratysiebie,aleichtwórczość
bynajmniejniejestpróbąochranianiaflja”,nieoferujebezpieczeń-
stwaaniteżniewznositwierdzy,wktórejmogłobyonobronićsię
przezzagrożeniami,leczrodzisięwrazzotwarciemnato,comoże
sięwydarzyć,kiedywyzwanietozostaniepodjęte:
37MauriceBlanchot(1907-2003)intrygujewwieluwymiarach,copodkreśla
m.in.:(1)DorotaFelmanwtekściez1997roku(D.Felman,MitMaurice’aBlanchot,
flLiteraturanaŚwiecie”(1997),nr8-9,s.428):flMauriceBlanchotjestczołowąposta-
ciąliteraturyfrancuskiejostatnichtrzydziestulat.Niezastąpionykrytyk,przenikli-
wyinterpretatorKafki,Lautréamonta,Sadela.Mallarmégo,jestautoremnowator-
skiejteoriiliteratury,którazdominowałaliterackiiintelektualnykrajobrazFrancji.
[ś]TadominującapozycjawzakresiemyślifilozoficznejidzieuBlanchotawparze
zcałkowitąnieobecnościąwżyciupublicznym.OdprzeszłodwudziestulatBlan-
chotnieudzielawywiadów,niepozwalasięfotografować,niekomentujewżaden
sposóbaniswejtwórczości,aniswejbiografii;jestżywąlegendą.Wiadomo,żenie
umarł,aleniewiadomo,czyjeszczeżyje;jestwszechobecnąnieobecnością,uosobie-
niemwłasnejpoetykiśmierciinicości”;(2)P.Mensard(MauriceBlanchot,pomiędzy
literaturąapolityką,zPhillippelemMensardemrozmawiaDorotaFelman,flLitera-
turanaŚwiecie”(1997),nr8-9,s.436):flZniknięcie,absolutneodsunięciesięwnie-
obecnośćczyniązBlanchotapostaćcałkowicieoddanąwofierzeliteraturze,kogoś
wrodzajuświętego”;(3)P.Mościcki(Wstęp.MauriceBlanchot:głoszoddali,w:tenże
(red.),MauriceBlanchot.Literaturaekstremalna,WydawnictwoKrytykiPolitycznej,
Warszawa2007,s.9):flRok1944wiążesięprzedewszystkimzbardzoważnym
doświadczeniempozaliterackim.Blanchot,związanyjużwtedyzruchemoporu,
cudemunikaśmierciodkulplutonuegzekucyjnego,któryaresztujegoistawiapod
ścianąwłasnegorodzinnegodomu.[ś]Byćmożetamwłaśnienależyupatrywać
źródełniektórychzgłównychtematówpisarstwaBlanchota,szczególniemotywu
śmierciwciążnadchodzącej,alenigdyniedokonanej[ś]”.
38Zob.:(1)M.Blanchot,ŚwiętesłowoHölderlina,przeł.P.Herbich,flKronos”
(2011),nr4[19],s.148:flŚmierćbyłapokusąEmpedoklesa.DlaHölderlinajednak,
dlapoety,śmierćtowiersz.Towwierszumusiondosięgnąćskrajnegomomen-
tuprzeciwstawienia,chwili,wktórejjestpchanykuzniknięciu[podkr.P.O.],
aprzezzniknięcie–kuwyniesieniuwyżejsensutego,coniemożesięspełnićinaczej
niżwtymzniknięciu.NiemożliwepojednanieŚwiętościisłoważądałoodistnienia
poety,bymaksymalniezbliżyłosiędonieistnienia[podkr.P.O.]”;(2)M.Blan-
chot,Przestrzeńliteracka,dz.cyt.,s.325-335[flDrogaHölderlina”],gdzieczytamy
m.in.(tamże,s.333):flWjednejzostatnichwersjiwierszaMnemosyneHölderlin
mówi:«Niebianieniesąwszechmocni./BotoraczejŚmiertelnidotykają/Otchłani.
Itakwrazznimi/Dokonujesięzwrot».Otchłańzastrzeżonajestdlaśmiertelnych,
leczotchłańnieoznaczajedynieotchłannejpustki;tonieokiełznanaiwiecznieży-
wotnagłębia,przedktórąstrzeżenisąbogowieiprzedktórąsaminasstrzegą,choć
tylkomy–nieoni–potrafimyjąosiągnąć[ś]”.
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
