Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Słowowstępne
5
wyższego,nadprzyrodzonegopodobieństwadoBogasamego.Wszystkiete
trzyrodzajemiłościspotykająsięjakprądyzdołuizgórywtychsamych
ludziach,uskrzydlającwyobraźnięimyśli.Św.Tomaszmówiomiłościeksta-
tycznej,któraumiewszystkorozbudzić,rozgrzaćidonajwyższejpodniecić
twórczości,bezwzględunato,czychodziowładzepoznawczeczłowieka,
czyojegopopędyiwolę.
RozczytywałsięDantewdziełachśw.Tomasza,poznałznichteorię
miłościinienawiści,aleobydwateuczuciamiałpoznaćzbliska,zwłasnych
głębokichprzeżyć.Narazieumiałtylkokochać,byłpoetąiodczułwsobie
młodzieńczegoErosa.
Wielepięknychiwnikliwychuwagwypowiedzianoomłodzieńczym
Erosie.Prof.Szumaniinniwskazali,że1)pierwszamiłośćwybuchanagle
iodpierwszegospojrzenia,2)dążydowzajemnegozrozumieniasięosób,
któresiępokochały,3)idealizujesiebiesamąiosoby,któresobąrozgrza-
ła,4)usiłujetrzymaćsięzdalaodzmysłów,bysiębliżejdostaćdoduszy,
5)uważasiebiesamązajedynąidozgonną.Dantekochałjakkochająwszy-
scymłodziiwypowiedziałswąmiłośćwVitaNuova.Jakuwszystkichmło-
dych,takuniegopierwszypłomieńzapaliłsięnagleiodjednegospojrzenia,
azpłomieniawykwitłaprzyjaźń,którapodnosiduszedoideału.Jeżeli
pierwszamiłośćprzysięganiezmiennośćidozgonność,toiDanteprzysięgał,
awkażdymwierszu,wkażdymsoneciewVitaNuovazjawiasięidealizacja
albosamejmiłości,alboukochanejnazawszeBeatryczy.Rychłaśmierć
Beatryczyidealizacjęjedyniepogłębiłaitakbardzoumocniła,żebędzie
silniejsząodśmierciiprzejdziejakosymboldoBoskiejKomedii.
NatematswejmiłościzacząłDantefilozofowaćjużwVitaNuova,
aledopierowConvivioznalazłpełnywyrazdlaswejmyśli,bosięjużroz-
czytałwksiążceBoecjuszaopocieszeniuprzezfilozofięizorientowałsię
wprądachmyśli,słuchającwszkoledominikańskiejżyjącegojeszczeucznia
św.TomaszazAkwinu.Zdobyłjużpoglądnaczłowieka,naprzeznaczenie
jegoisamejfilozofii,gdyżmyślfilozoficznaweszłamunietylkowjegoin-
telekt,leczwjegoserce,stającsiędlaniegotrwałą,nasyconąprzezmiłość
dyspozycjąpsychiczną,czyżywąmądrością.Niemartwateoria,leczmyśl
wyrosłazżyciaiwżyciurozkochanapotrafiłazadowolićumysłDantego.
Takżeonbudowałwówczasideałnowegoczłowiekaijakofilozofijako
teolog.BudowałgojakofilozofwConvivio,mającwoczachWergiliusza
jakonajpiękniejszyprzykładczłowieczeństwazeświatastarożytnego.Budo-
wałnowyideałtakżejakoteolog,wprowadzającdoniegotęmiłość,która
rodzisięzwyżyn,ztajemnicsamegoBoga,bysiędostaćdoludzkiejdu-
szyiistotęczłowiekapodnieśćażdonadczłowieczeństwaisynostwabo-
