Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
Dante,BoskaKomedia
żego.Kiedybudowałideałczłowiekajakoteolog,myślałoBeatryczy
zVitaNuovaimarzyłoBeatryczyzprzyszłegopoematuświętego,Boskiej
Komedii.
WConviviomówiłDantezaStrabonem,AlbertemWielkim,czyśw.
Tomaszem,żeistniejączterysensybibliilubdziełaliterackiego:dosłowny,
alegoryczny,moralnyianagogiczny,któryprzenosiludzkąmyślwza-
światy.Drugi:alegorycznysensinaczejsięprzedstawiauteologa,inaczej
upoety,bouteologajakoalegoriafunkcjonujerzecz,realnezdarzenie,
upoetynatomiastjegozmyślenie,jegofikcja.Wielkimzmyśleniem,wielką
alegorią,obejmującąwędrówkęsamegopoetypoprzeztrzykrólestwaza-
światowe:piekło,czyścieciraj,jestBoskaKomedia,ajejfaktoramionsam
iwielkatrójkazzaświata:Wergiliusz,Beatryczeiśw.BernardzClairvaux.
NawszystkichtrzechdrogachnajbliższąmujestBeatrycze,którąwyideali-
zowałwVitaNuova,zamieniłwDonnagentilewConvivio,bywjejoczy
wprowadzićErosafilozoficznego,aterazwBoskiejKomediijeszczerazją
wyidealizuje,robiączniejwyobrazicielkężyciabożego(vitadivina)wludz-
kiejduszy.Beatryczetowarzyszymuodpoczątkujegowędrówkipoprzez
trzykrólestwazaświatowe,boonatowyprosiłauBoga,żedoznałwstrząsu
przezwizjępiekła,bysięoderwaćodzłamoralnego;jejtchnienieszło
zWergiliuszempoprzezczyściec,byznikałykolejnowszystkiekrwawe
plamyzjegoczoła;awreszcieteraz,wniebiePtolomeuszowychsferstanie
sięosobiściejegoprzewodniczką,dopókigonieoddawempireumpod
opiekęwielkiegomistyka,św.BernardazClairvaux.
TrzykrólestwaitrzyideerozwinąłDanteprzedoczymaczytelnikaBo-
skiejKomedii.Pierwsząjestideawyzwoleniazezłamoralnego.Podkoniec
CzyśćcaomoralnezłooskarżaBeatryczeswegopoetęionsamdowiny
sięprzyznajewszczerejspowiedziiwszczerymżalu,iwszczerejwreszcie
ekspiacji.Ktoznatrochęmistykęśredniowieczną,wie,żetuchodziodrogę
oczyszczeniamoralnego,viapurgativa,ojakiejmówiłśw.Bonawentura.
Drugąjestideaoświecenia.Zainnymizapaleńcamiśredniowiecznymi
powtarzałDantepierwszezdaniemetafizykiArystotelesa,toniezapo-
mnianezdanie,żewszyscyludzieznaturyikoniecznościdążądoświatła,
dowiedzy.DążyłdowiedzyfilozoficznejiteologicznejDante,alesam
powiedziałwConvivio,żeniemożeukochaćmądrości,niemożeukochać
filozofii-szatan,idlategonigdyfilozofemstaćsięniemoże,bofilozofianie
znosioboksiebiewduszy,którązamieszkuje,skazymoralnej.ToteżDante
musiałwpierwprzezwidokgehenny:karyicierpienia,doznaćwstrząsu,
doznaćlęku,bysięoderwaćodmoralnegozłaipoczućwsobienanowo
najpierwErosafilozoficznegoubokuWergiliusza,apotempoznaćwsobie
