Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wprowadzenie:podmiotowesprawstwoistruktura
19
struktury,azatemdziałaniepodmiotówmożnauznaćzanieistotne.Ztympo-
glądemmylnieniekiedywiążesięprzedewszystkimtradycjędurkheimowską
orazteorięmarksistowską6(orazgłównie-szkołęfunkcjonalną,gdziezałoże-
niestrukturalnemapokazaćwzajemneuwarunkowaniawsystemie).
Dychotomicznepodziaływsocjologiimogąspełniaćfunkcjęokreślania
miejscapodmiotowegosprawstwawanalizachteoretycznych.Zwyklejednak
wiążesiętoztworzeniemnowychpodziałówlubteorii(por.Alexander1987a;
EmirbayeriMische1998:1003).Itakwiększośćteoretykówwlatachdziewięć-
dziesiątychXXw.wprostprzyznaje,żenci,którzytwierdząiwchodząwpo-
lemikęnadwyższościąjednegopoziomunaddrugim,sąwbłędzie”(Richard
MünchiNeilSmelser1987:385;por.teżAlexander1987a;Archer2000;Ritzer
iGindof1994;Turner1996).Jednakżerelacjadziałaniapodmiotowegoistruk-
turywydajesięmiećznacznieważniejszystatus;przykładowoMargaretArcher
(1986[1988]:ix)zaznacza,żejesttofundamentalnaipodstawowakwestiadla
współczesnychteoriisocjologicznych,aAnthonyElliot(2011:10)wymienia
tentematjakojednozważniejszychwyzwańwteoriachspołecznych7.
Rysunek1.Kontinuummikro-makropoziomu(Ritzer1992a:533)
Mikropoziom
9
idziałania
myśli
Jednostkowe
Interakcje
Grupy
Organizacje
Społeczności
Makropoziom
systemy
Wielkie
9
Ważnejestzatemuporządkowanietychdwóchniezwykleszerokich
iczęstoniedefiniowanychexplicitendualności”
,wszczególnościpojęćagency
istructurewsocjologiiteoretycznejoraz-częstomylonychznimi-podzia-
łównarzeczywistośćmikroimakro.
WedługGeorge’aRitzera(1992a,2004a),podziałnamikro-imakro-
analizybyłrozpowszechnianyszczególniewsocjologiiamerykańskiej,na-
tomiastjednostkaversusinstytucje(aktorspołecznyastrukturaspołeczna)
topodziałczęściejanalizowanyprzezsocjologówwEuropie.Amerykańskie
6
Staramsiępomijaćkrzywdząceuproszczenia,omawiającteorięKarolaMarksawkon-
tekściepodmiotowegosprawstwawosobnejczęścipracy.
7
ZdaniemAnthony’egoElliota,wewspółczesnejteoriispołecznejnajważniejszetematy
dotyczą:na)relacjimiędzyjednotkamiaspołeczeństwem(międzydziałaniemastrukturą),b)
stopniakonsensusuikonfliktuwspołeczeństwachnowoczesnych,c)zmianymakrospołecz-
nej,d)płcikulturowej,e)relacjimiędzyspołeczeństwemaemocjami”(Elliot2011:10,25-29,
za:MuchaiŁuczaj2013:XV).
