Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Byćidziałaćwspołeczeństwie
Próbyłączeniadychotomiimakro-mikroistruktura-podmiotdziałający
(sprawczy)sąwsocjologiiteoretycznejpodejmowanenadwasposoby(Ritzer
iGindof1994:7;Ritzer1992a).Jedniwychodzązzałożenia,żereintegracja
mikro-makromapolegaćnasyntezieteorii(por.Fararo1989;Hechter1983;
Smelser1987),ainnitraktujątojakoproblemtworzeniairozwijanianowych
teorii,którebędąopierałysięnapołączeniumikrozmakro(por.Alexander
1982;Coleman1990;Münch1987a;RitzeriGindof1994).Oczywiścietakże
wobrębietychdwóchgrupistniejąpodziałyzewzględunateorie,któresąin-
tegrowanelubnanowotworzone.Przykładowo,TomasFararoiJohnSkvo-
retzzajmująsięintegracjąteoriistrukturalnychzteoriąstanówoczekiwań,
aMichaelHechteranalizujeteorieracjonalnegodziałaniawaspekciestruk-
turalizmu.Wramachteoriidotyczącychdziałaniapodmiotowegomożna
znaleźćzarównopodejścieJefreyaAlexandra(1982),którykładzienaciskna
kwestiedziałaniaiporządku,RandallaCollinsazajmującegosięnłańcuchami
rytuałówinterakcji”(1981,2004),jakiJamesaSamuelaColemana,któryin-
teresowałsięrelacjąmiędzyracjonalnymdziałaniemasystemem.
Tabela2.Wymiarysocjologii(Terborn1994:285)
aktorvssystem
Założenia:
rozpatrywanepodkątem
rozpatrywanepodkątem
Aktorzyiichdziałania
Systemyiichprocesy
kulturowym
kulturowym
Formaprzedmiotubadań:
kulturavsstruktura
rozpatrywanepodkątem
rozpatrywanepodkątem
Aktorzyiichdziałania
Systemyiichprocesy
struktury
struktury
InnypodziałprezentujeGöranTerborn(1994),którytwierdzi,żedzia-
łaniasocjologówsązorientowanepodługdwuwymiarów.Jedentowymiar
zainteresowańbadawczychsocjologa,natomiastdrugidotyczyokreślonych
założeńwobecpodejmowanychproblemówbadawczych.Socjologzajmuje
sięaktoramispołecznymiiichdziałaniamialboprocesamisystemówspołecz-
nychorazichwzajemnymiwpływamiikonsekwencjami(ibidem:284).Oile
jasnejest,żeaktorzyspołecznitojednostki,grupyluborganizacje,otyledo
systemówspołecznychTerbornzaliczazbioryróżnychpowiązanychelemen-
tów,takichjakinstytucje,wzorydystrybucji,zbiorywartościiwierzeń,atakże
systemyteoretyczne.Wynikaztego,żeaktorzyspołeczniisystemyspołeczne
todwaróżneośrodkizainteresowaniawobectakichsamychzjawisk.Problem
polegajednaknatym,żecharakterystykaodmiennychpodejśćorazrelacje
międzyniminiestanowiązałożeńadhoc,alesąźródłemożywionychsocjo-
logicznychdyskusji.Drugimwymiarem,wymienianymprzezTerborna,jest
