Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.Kozubski(red.),P.Liberski(red.),Chorobyukładunerwowego,Warszawa2003
ISBN83-200-2972-4,©byWydawnictwoLekarskiePZWL2004
32
Chorobyinfekcyjneukładunerwowego
Objawykliniczne
Istniejeklasyfikacjaklinicznagruźliczegozapalenia
oponopracowanaw1947r.,którąprzedstawiono
wtab.1.1.
Tabela1.1.Klasyfikacjaklinicznagruźliczegozapalenia
opon
FazaI–objawynieswoiste
zbrakzaburzeńświadomości
zbrakobjawówneurologicznych,sennościizaburzeń
zachowania
FazaII–podrażnienieopon
zniewielkieobjawyneurologiczne(porażenianer-
wówczaszkowych)
FazaIII–ruchymimowolne
zdrgawki
zstuporlubśpiączka
zciężkieobjawyneurologiczne
Wpierwszym,prodromalnymstadium,trwającym
odkilkutygodnidokilkumiesięcy,występują:mier-
niepodwyższonatemperaturaciała,dreszcze,poce-
niesię,zwłaszczawnocy,bóległowy,nudności,wy-
mioty,okresypobudzeniaizaburzeniasnu.Udzieci
przebiegchorobyjestgwałtowny,udorosłychpod-
ostry.Zazwyczajbrakjestobjawówklinicznejgruźli-
cywwywiadzie.Zaburzeniazachowaniatosplątanie,
apatialubdziwacznezachowania.Charakterystyczny
mabyćobjawkarkowo-paluchowyHermana(eksten-
sjapaluchaprzyzgięciukarku).Wrazzpostępem
chorobypacjentstajesięsenny,anastępniezapada
wśpiączkę,czemutowarzyszyzespółoponowy,po-
rażenianerwówczaszkowych(zwykleVI,aletakże,
wgczęstościzajęcia:III,IV
,VII,II,VIII,X,XIiXII)
orazobjawyogniskowe(porażeniapołowiczejako
wynikzmianzawałowychwprzednimobszarzemó-
zgu,afazja)iobrzęktarcznerwuwzrokowego.Wy-
stępująruchymimowolne(pląsawica,hemibalizm,
atetoza,mioklonie)orazzespółmóżdżkowy.Wbada-
niufundoskopowymdnaokamożnastwierdzićobec-
nośćcharakterystycznychgruzełków,wielkościpoło-
wylub1/
4średnicytarczy,wliczbiedo20.Następ-
stwem
gruźlicy
może
być
niedowład
nerwu
twarzowego,głuchota,drgawki,porażeniapołowicze
lubparaplegia.Drgawkispotykasięrzadko.Pozaty-
powymgruźliczymzapaleniemoponwystępujetzw.
aseptyczne(serowate)gruźliczezapalenieopon,któ-
recharakteryzujesiędobrymrokowaniem,nawetbez
leczenia,iodmiennymiwynikamibadaniapłynumó-
zgowo-rdzeniowego:podwyższonącytoząistęże-
niembiałkaprzyprawidłowymstężeniuglukozy.Ten
typzapaleniajestwynikiemuwolnieniazawartości
gruzełkadooponznastępcząreakcjąimmunologicz-
nąnatuberkuloproteiny,alebezdostatecznejliczby
żywychprątkówmogącychzainicjowaćzakażenie
opon.
Diagnostyka
Płynmózgowo-rdzeniowyzawierazwiększonąliczbę
krwinekbiałych(25–500/Pl),zprzewagąlimfocytów,
alezobecnościągranulocytówobojętnochłonnych,
podwyższonestężeniebiałka(>200mg%)iobniżo-
necukru(<45mg%).BarwieniemetodąZiehla–
–Nielsenamożewykazaćobecnośćprątków.Hodow-
laprątkówipróbabiologicznawymagajączasu(mi-
nimum2tygodnie)isątrudnetechnicznieizawsze
przynosząwyniki.TechnikaPCRwykazujeobecność
genomuprątkówimożebyćwykonanawciągujed-
nejdoby.
Leczenie
Stosujesię:izoniazyd,pyrazinamid,etambutol,ri-
fampicynęi(lub)streptomycynę.Problememstająsię
klonyprątkówopornenaleczeniewielomalekami.
WPolscegruźlicę,łączniezprzypadkamizajęcia
o.u.n.,leczysięwoddziałachftyzjatrycznych.
Gruźlicardzenia
Gruźlicardzeniawystępujepodpostaciąrozlanego
zapaleniaoponymiękkiejlubjakoguzrdzenia.Cho-
robamanifestujesiępoczątkowobólamizlokalizowa-
nymiwokolicylędźwiowo-krzyżowej,doktórych
dołączająsięobjawyubytkoweikorzenioweorazza-
burzeniazwieraczy,następnierozwijająsięobjawy
typowedlagruźliczegozapaleniaoponmózgowych.
Charakterystycznajesttylna(wstosunkudordzenia)
lokalizacjanaciekugruźliczegowprzestrzenipodpa-
jęczynówkowejwynikającazprzemieszczeniasięna-
ciekuuleżącegochorego.Takjakwgruźliczymza-
paleniuoponmózguwystępujezajęcienaczyńrdze-
nia,coprowadzidoudarurdzenia,poprzecznego
zapaleniardzeniaoraz,laboratoryjnie,zespołuFroina
(ksantochromia,podwyższonestężeniebiałkaibrak
pleocytozywpłyniemózgowo-rdzeniowym).Zajęciu
rdzeniamożenietowarzyszyćzapalenieoponmó-
zgowych.
Gruźliczakmózgu
Gruźliczakmózgumanifestujesięjakoguzmózgu(w
70%przypadkówmnogi).Istotnąrolęodgrywa
obrzękmózguzobjawamiwzrostuciśnieniaśród-
czaszkowego.NapoczątkuXXwieku,gruźliczaki
odpowiadałyzaok.30%wszystkichguzówśród-
czaszkowych,obecnietakąsytuacjęobserwujesię
wkrajachTrzeciegoŚwiata(15–50%).Gruźliczak
zasadniczoniewystępujewrazzgruźliczymzapale-
niemopon.Gruźliczakirozwijająsięwkorzemózgu,
jądrachkresomózgowia,móżdżkuipniumózgu.
Chorobarozwijasięzwyklepowoli(do10lat)acz-
