Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.Kozubski(red.),P.Liberski(red.),Chorobyukładunerwowego,Warszawa2003
ISBN83-200-2972-4,©byWydawnictwoLekarskiePZWL2004
Chorobywywołaneprzezprątki
31
Rozsianegruzełkiprosówkowate.Zwyklewy-
stępująwprzebieguuogólnionejprosówkigruźliczej.
Najczęściejspotykasięjenabocznejpowierzchni
płatówskroniowychiciemieniowych,wzdłużbruzdy
Sylwiuszaiwokółdrobnychnaczyńtychokolic.Mi-
kroskopowosązbudowanezkomóreknależącychdo
układumakrofagów,przypominającychwyglądem
komórkinabłonka,nazwanychkomórkaminabłonko-
watymi.Wczęściśrodkowejzwykleznajdujesięko-
mórkaolbrzymia(ryc.1.7)zawierającaodkilkudo
kilkunastująderułożonychwianuszkowatonaobwo-
dzie,tzw.komórkaolbrzymiaLanghansa.Naobwo-
dziegruzełkaznajdująsięlimfocyty.Gruzełeknieza-
wieranaczyńaniwłókiensprężystych.
Ryc.1.7.A–Gruzełekgruźliczy.B–Komórkaolbrzymia
Langhansa.BarwienieH&E(dziękiuprzejmościprof.W.
Papierza,KatedraPatomorfologiiAMwŁodzi).
Proliferacyjnezapalenieopon.Tapostaćzapale-
niaoponcharakteryzujesięnasilonąreakcjąfibrobla-
styczną,częstowidywanąjakoograniczonyprocesna
obrzeżuzmiangruźliczychoponlubkory.Postaćroz-
legła,częstaprzedwprowadzeniemchemioterapii,
obecniejestbardzorzadkospotykana.
Ostreserowatezapalenieopon.Jesttonajczęst-
szapostaćgruźlicyo.u.n.będącazapaleniemzarówno
opon,jakimózgu.Proceszapalnyjestnajbardziejna-
silonywoponachpodstawymózgu.Makroskopowo
widocznesąpogrubiałeoponypokrytezielonoszarym
nalotem.Wzbiornikachpodstawygromadzisięzie-
lonygalaretowatywysięk;zakrętysąspłaszczone,
arowkispłycone.Wzaawansowanychprzypadkach
wzdłużbruzdySylwiuszaspotykasiędrobnegruzeł-
ki.Wyściółkakomórjestmatowaiziarnista.
Wbadaniumikroskopowymwidocznesąrozlane
naciekiwoponachzłożonezlimfocytów,plazmocy-
tów,komóreknabłonkowatych,nielicznychkomórek
olbrzymichLanghansaorazogniskmartwicyserowa-
tej.Czasamispotykasięskupieniagranulocytówobo-
jętnochłonnych.Opróczrozlanychnaciekówwidocz-
nesątypowegruzełkizmartwicąserowatąwczęści
centralnej.WbarwieniumetodąZiehla–Nielsena
możnaujawnićprątki.Zmianomwoponachzwykle
towarzyszyzapaleniewyściółkikomórzidentycz-
nymobrazemhistologicznym.Dodatkowymstałym
elementemobrazusązmianynaczyniowe:wdużych
naczyniachzmianyzapalnezaczynająsięwprzydan-
ceistopniowoobejmującałąścianę,przyjmującfor-
mępanvasculitisznaciekamizlimfocytówiplazmo-
cytów.Wprzydance,aczasamirównieżwbłoniewe-
wnętrznej,widocznesągruzełki.Wdrobnych
naczyniachwobraziehistologicznymdominująprze-
rostśródbłonkówinaciekilimfocytarne.
Opróczwyżejopisanychzmianwoponachmięk-
kichwystępujądwierzadkiepostaciegruźlicyo.u.n.:
gruźliczezapalenieoponytwardejigruźliczak
mózgu.
Gruźliczezapalenieoponytwardejjestnajczę-
ściejpowikłaniemzapaleniakości,rzadziejzapalenia
oponmiękkichlubgruźliczakamózgu,anajrzadziej
prosówkigruźliczej.Makroskopowowidocznejest
pogrubienieoponytwardej,zmianymikroskopowesą
analogicznedotychspotykanychwzapaleniuopon
miękkich.
Gruźliczak(guzgruźliczy;tuberculoma)jest
ograniczonymguzempojedynczymlubmnogimwy-
stępującymwobrębiemózgowia.Zwyklepowstaje
jakopowikłaniegruźliczegozapaleniaoponlubgruź-
licynarządowej.Makroskopowojesttonajczęściej
zmianaośrednicy2–12mm,alemożedochodzićdo
kilkucentymetrów.Pojedynczegruźliczakinajczę-
ściejwystępująwmóżdżku.Wczęściśrodkowej
znajdująsięmasyserowateotoczoneodczynowąto-
rebkągrubości1–3mm.Mikroskopowogruźliczak
zawieraogniskomartwicyserowatejotoczoneziarni-
nągruźliczą,wokółktórejwidocznajesttorebkałącz-
notkankowa.Wsąsiedztwiewystępujereakcjaglejo-
wazudziałemgemistocytówipałeczkowatychform
mikrogleju.
Odosobnioneogniskoserowate.Jesttozmiana
ośrednicyod1–2mmdo1cm,będącaodpowiedni-
kiemguzagruźliczego(tuberculoma)woponach.Hi-
stologiczniezbudowanajestzpołożonychcentralnie
masserowatychotoczonychkomórkaminabłonkowa-
tymiorazolbrzymimikomórkamiwielojądrowymi
wfazieostrejlubzeszkliwiałątkankąłącznąwfazie
przewlekłej.Uważasię,żeodosobnioneogniskose-
rowatemożebyćpunktemwyjściarozlanegozapale-
niaopon.
