Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tylkowwizjiidefinicjitwierdzeńnaukowych,leczrównieżwwizjiantropologicznej,
kategoriinciała”,nduszy”irelacjimiędzynimi.
Epistemicznemożliwościiograniczeniapodmiotupoznaniaodsłaniająmilcząco
przyjmowanezałożenianatematjegocielesności,możliwościpoznawczych,rodzajudo-
stępnychwrażeńidoświadczeń.Pojęciepodmiotupoznaniajestanalizowaneprzezfilo-
zofówwskazującychnajegokonsekwencjedlawizjicielesności,jakrównieżdlawizji
ludzkiejświadomości11.Dlategoteżwprezentowanejpracyprzedstawiękoncepcjeczło-
wiekazaczerpniętezfilozofii,którewpłynęłynarozumieniepodmiotupoznaniawwielu
dyscyplinachnaukowych.Wskazanezostanątakżeprzesłankiantropologiczneleżące
upodstawwizjiwiedzynaukowej,jakowiedzypewnejiobiektywnej.
Wswoimprzedmiocieimetodach(różnorodnych)naukiokulturzefizycznejza-
korzenionewposzczególnychdziedzinachnauki.Ciałoczłowiekajestjednakwspólnym
obszaremrefleksjiwkażdejdziedzinienaukokulturzefizycznej.Choćwodmiennych
aspektachstanowijejfundamentniezależnieodtegoczyjestorganizmem,czyciałem
przynależnymosobie,ciałemwruchu,przedmiotempodlegającympielęgnacjiluboglą-
dowiprzezbudzącąsięświadomośćdziecka,ciałemchorym,niepełnosprawnymlubcia-
łem,któregokondycjapozwalaustanawiaćrekordy.
Kategoriapodmiotupoznaniaopisujegłówniejegomożliwościepistemiczne.Jest
ukrytawewszelkichteoriachdotyczącychpoznaniaileżyuichpodstaw.Dlategoteż
badaniepojęcianpodmiotupoznania”jestpodstawowymzagadnieniemdlakogoś,kto
chceprzyjrzećsięmożliwościompoznawczymczłowiekaiichznaczeniudlarozwoju
jegowiedzy,aszczególnieosobiesamym.Naukamawpływnakreacjęokreślonegotypu
myślenianatematczłowiekaijegomożliwościpoznawczych.Znaczenienaukidlatwo-
rzeniaokreślonejwizjiczłowiekaopisywanejestprzezfilozofówisocjologów.Naprzy-
kładHerbertMarcusewswoimdzieleCzłowiekjednowymiarowyopisujemechanizm,
któregoefektemjestpozbawieniejednostkiświadomościwłasnejindywidualności,wła-
snegownętrza12.ChrisShillingwSocjologiiciałapodkreślawzrostzainteresowaniacie-
lesnościąwnauceikulturzeorazobecnośćwsocjologiinurtuzwanegonsocjologiącia-
ła”,którejwyrazemjestkoncepcjacielesnościjakokryteriumorganizującegożyciespo-
łeczne,coznalazłoswójwyrazwpojęciunspołeczeństwosomatyczne”13.Tenobszar
obecnościciaławkulturzestałsięprzedmiotempracyPiotraRymarczykaMiędzyspon-
tanicznościąakonformizmem.Ciałowwybranychmagazynachpoświęconychstylowi
życia14.Innymiautorami,którzywswychpracachwskazująnaopiniotwórczykontekst
naukiijejwpływnabudowaniewspołeczeństwieokreślonejwizjiczłowiekaZbi-
gniewBaumaniZbyszekMelosik15.NatomiastMałgorzataCzarnockapiszącokategorii
podmiotupoznania,niemyślitylkoonauce,aletraktujejakojedenzobszarówkształ-
tującychwizjęmożliwościpoznawczychczłowieka.Jednakpodkreśla,żeanalizapod-
ludzi,ideałówwychowaniaimetodichrealizacji.Refleksjaepistemologicznaobejmujeopisdoświad-
czaniauczestnictwawgrachizabawachruchowych,obecnościwspecyficznymotoczeniunaturalnym,
przestrzeni.Zob.J.Kosiewicz,Filozoficzneaspektykulturyfizycznejisportu,AWF,Warszawa2004,
s.47.
11J.Bremer,Wprowadzeniedofilozofiiumysłu,WAM,Kraków2010.
12H.Marcuse,Człowiekjednowymiarowy.Badanianadideologiąrozwiniętegospołeczeństwaprzemysło-
wego,tłum.S.Konopackiiinni,opr.W.Gromczyński,BeaconPress,PWN,Warszawa1991.
13Ch.Shilling,Socjologiaciała,tłum.M.Skowrońska,PWN,Warszawa2010,s.15.
14P.Rymarczyk,Międzyspontanicznościąakonformizmem.Ciałowwybranychmagazynachpoświęco-
nychstylowiżycia,AWF,Warszawa2014.
15Z.Bauman,Ciałoiprzemocwobecponowoczesności,UniwersytetMikołajaKopernikawToruniu,
Toruń1995;Z.Melosik,Tożsamość,ciałoiwładza,nImpuls”,Poznań-Toruń1996.
13