Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24|rozdział1
przezEnniusza:WHosversus[Euripidis–K.M.]Q.Ennius,cum
eamtragoediamverteret,nonsaneincommodeaemulatusest”5.
RównieżGelliuszwspominasłynnąaemulatioWarrona:W[Me-
nippi–K.M.]librosM.Varroinsaturisaemulatusest,quasalii
«Cynicas»,ipseappellat«Menippeas»”6.
Należyjednakpodkreślić,żeczasownikaemularinieoznacza
wswejistocietechnikitłumaczenia,leczpoprostuwspółzawodnic-
twonapoluliteratury,niezależnieodkwestiijęzykowych.Synoni-
memaemularijest–wedługReiffa–termincertare,którywystępuje
wodcieniuzarównonegatywnym7,jakipozytywnym8,atakżeprze-
ciwstawiasięoznaczającymwiernenaśladownictwoimitariisequi9.
Czasowniksequi,ztowarzyszeniemobrazowejmetaforyśladówstóp,
pojawiasięmiędzyinnymiuLukrecjusza,gdypoetaokreślaswój
stosunekdoEpikura10.Isequinienależyzatembezpośredniodoter-
minologiiodnoszącejsiędosztukiprzekładu,aleoznaczanaślado-
waniepewnychpostaci,postawżyciowychifilozoficznych11.Reiff
skontrastowałsequizcertareiaemulari12,wpewnymsensietermin
tenjestjednakdonichzbliżony,oznaczającrelacjęmistrz–uczeń
wprzestrzeniliterackiej,abstrahującodprzynależnościjęzykowej
autorów.Badaczerzymskiejsztukitranslatorskiejuważają,żeze
znaczeniemczasownikasequipokrywasięexplicare,jakkolwiekse-
quiodnosisiębezpośredniodonaśladowanegoautorajakopostaci,
podczasgdyexplicarejedyniedozawartościutworu13.Ponadtoex-
plicare,jakwskazujenatowypowiedźCyceronawTopica,oznacza
nietyleprzekładzgreki,ileraczejwytłumaczenie–wyjaśnienie
pewnychzagadnieńczytelnikom14.
Richteranalizujeczasownikiexprimereorazconvertere,które
pojawiająsięwepigramacieCyceronaoTerencjuszu15,abystwier-
dzić,żepierwszegoznichużywano,żebyoddaćfiguryjęzykowe
oryginałuwsposóbodpowiednidlałaciny,adrugiego,żebywyra-
zićzawartośćideowątekstugreckiego16.Czasownikexprimerepo-
jawiasięjużwsamymprologuBraciTerencjusza:
[…]eumhiclocumsumpsitsibi
inAdelphos,verbumdeverboexpressumextulit.17
