Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
MarekPacukiewicz
ChociażLévi-Strausskonsekwentnieomijałwswoichanalizachngłupstwa
popkultury”
5
,otrzymujemyodbadaczazestawnarzędzi,którebyćmożemogą
zostaćefektywniewykorzystanedobadaniawspółczesności.Pierwszawska-
zówkatodookreśleniennieoswojonej”myślimitycznejjakomatrycytworzącej
ispajającejzróżnicowanysystemkultury.Lévi-Strausswielokrotniepodkreślał,
żemitysąnnie-do-zakończenia”6orazżenWszystkiewersjenależądomitu”7,
nigdyzatemsięniedezaktualizują:nProwadzisięgręzmitem;inienależy
sądzić,żemit,któryprzybywadonaszbardzodalekawczasieiprzestrze-
ni,manamdozaofiarowaniajedyniestarą,zgranąpartię”8.Coważne,mit,
stanowiącserięprzekodowańbudowanychnazasadzietransformacji,swoją
żywotnośćzawdzięczazdolnościprzekształcaniatematówimetafor.
Tegotypuujęciepozwalamyślećokulturowychformachpoznaniawsze-
roki,systemowysposób,zamiastzawężaćjedoformylubgatunku.Niejed-
nokrotniezatemodnajdujemywpropozycjachstrukturalistytwierdzenie,że
myślnieoswojonainaukowasąsobiebliższe,niżnamsięwydaje,awspół-
czesnahistoriazaczynaupodabniaćsiędomitologii.BrunoLatourstwierdza
jednak,żewpropozycjifrancuskiegoantropologaprzepaśćtawciążistnieje,
ponieważczynionmyślnieoswojonązaledwieantycypacjąnauki9.Wydaje
się,żeLévi-Straussowiniechodziwtymprzypadkuoróżnicęjakościową,lecz
oswoistąngęstość”czynnasycenie”systemuklasyfikacyjnego.Napodobnej
zasadziedookreślaonwnawiązaniudopropozycjiWładimiraProppazagad-
nieniarelacjipomiędzymitemibajką:nbajkizbudowanesąnaopozycjach
słabszychniżopozycje,któreistniejąwmitach:niesątoopozycjekosmolo-
giczne,metafizyczneczyprzyrodnicze,jakwmitach,aleczęściej–lokalne,
społecznelubmoralne”
10
.Podobnąanalogięmożnabywskazaćpomiędzy
mitem,popkulturąanauką:swoistennatężenie”systemuklasyfikacyjnego
wynikające,byćmoże,zoscylacjipomiędzyplanemmetaforyimetonimii.
Przydatnośćstrukturalizmudobadaniazjawiskwspółczesnychzilustro-
waćmożepokrótceanalizawspółczesnegomituyeti11.Jesttouzasadnione,
5DariuszCzajawskazujegłębokąanalogiępomiędzypopkulturąakulturąludową,nie-
mniejwjegoujęciumitologiaopierasięgłównienanmocnych”archetypach(Osztucezdziwienia
igłupstwachpopkultury[w:]Mitologiepopularne.Szkicezantropologiiwspółczesności,red.D.Czaja,
Kraków1994).
6C.Lévi-Strauss,Suroweigotowane,przeł.M.Falski,Warszawa2010,s.13.
7C.Lévi-Strauss,Antropologiastrukturalna,przeł.K.Pomian,Warszawa2000,s.197.
8C.Lévi-Strauss,OpowieśćoRysiu,s.6.
9
B.Latour,Nigdyniebyliśmynowocześni.Studiumzantropologiisymetrycznej,przeł.M.Gdula,
Warszawa2011,s.141.
10C.Lévi-Strauss,Analizamorfologicznabajkirosyjskiej,przeł.W.Kwiatkowski,nPamiętnik
Literacki”1968,z.4,s.270.Tamże,s.272:nmitibajkawykorzystująwspólnąsubstancję”,ale
nbajkisąmitamiwminiaturze,wktórychtesameopozycjeprzetransponowanesąnamałąskalę”.
11Wdalszejczęściartykułubędęstosowałrównieżokreślenienmitsasquatcha”;ponieważ
jesttowariantomawianegomitu,nadrzędnąformąpozostajejednakokreślenienmityeti”,które
obejmujesobąwszystkieformy.
