Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Wprowadzeniewproblematykęagresjiiprzemocy…
21
dzieżyzachodziwieleistotnychmodyfikacji.RolfLoeberiDaleHay24twierdzą,
żeagresjawokresiedojrzewaniapoleganatym,nastolatkiniemająoporów
przedwyładowaniemgniewuiinnychemocjinaosobachtrzecich.Takiezacho-
waniatłumaczyćmożefaktniedostatecznejinternalizacjinormobowiązujących
wrelacjachspołecznych,brakempatycznegozrozumieniauczućdrugiejosoby
lubniewystarczającorozwiniętaumiejętnośćkontrolowaniaemocji,zwłaszcza
tychnagłychigwałtownych.
Najczęściejprzyjmowanadefinicjaagresjiokreślajakozachowanieukie-
runkowanenazadaniecierpieniainnemuczłowiekowi,któryjestmotywowa-
nydouniknięciategocierpienia25.Niektórzynaukowcydefiniująagresjęjako
gwałtownezachowaniefizyczne,słownelubwrogie.Agresjazazwyczajzwiązana
jestzdoświadczanympobudzeniememocjonalnym.Wrazzagresjąpojawiasię
napięcieemocjonalne,rozdrażnienie,gniew,niezadowolenie,atakżestrach,
zagrożenielublęk.Najczęściejagresjaskierowanajestprzeciwkozewnętrznym
źródłomstanówemocjonalnych26.Niemniejwpsychopatologiiwyróżniasięrów-
nieżsyndromosobyautoagresywnej,którawzwiązkuzzaburzonyminstynktem
samozachowawczymisilnieprzeżywanyminegatywnymiemocjami,wyrażaten-
dencjeautodestruktywne,czywręczsuicydalne27.Inninaukowcyprzedstawiają
agresjęjakowszelkie,wrogiedziałaniafizycznelubsłowne,zwyklegwałtowne,
będącenaogółreakcjąnafrustrację,któramanaceluszkodęobiektu.Istnieje
kilkatypologiiagresji,mianowiciewyróżnićmożemyagresjęfizyczną,werbalną,
instrumentalną,wrogą;agresjębezpośredniąipośrednią;czynnąibierną;kon-
struktywną,destruktywną,ekspresywnąidefensywną28.
Zagresjąnierozerwalniełączysięprzemoc.DefinicjaŚwiatowejorganizacji
Zdrowia(WorldHealthorganization-WHo)29określaprzemocjakoużycie
zrozmysłemsiłylubgrożenieniąprzeciwsobie,innejosobie,grupielubspo-
łeczności,coprowadzidozranienia,śmiercilubszkodypsychicznej,atakże
dozaburzeńrozwojowychiupośledzeniaspołecznego30.ZkoleidefinicjaDana
24R.Loeber,D.Hay:Keyissuesinthedevelopmentofaggressionandviolencefromchildhood
toearlyadulthood.nAnnualReviewofPsychology”1997,Vol.48,s.371-410.
25Psychologia.T.3:Relacjeinterpersonalne.Red.J.Strelau.Gdańsk,GdańskieWydawnictwo
Psychologiczne,2006,s.147.
26L.Berkowitz:Aggression:Itscauses,consequences,andcontrol.NewYork,McGraw-Hill,
1993.
27A.Eckhardt:Autoagresja…;G.Babiker,L.Arnold:Autoagresja.Mowazranionegociała.
Gdańsk,GdańskieWydawnictwoPsychologiczne,2002.
28D.Behar,J.Hunt,A.Ricciuti,D.Stoff,B.Vitiello:SubtypingAggressioninChildren
andAdolescents.nTheJournalofNeuropsychiatryandClinicalNeurosciences”1990,Vol.2(2),
s.189-192.
29Violenceprevention:theevidence.RaportWorldHealthorganization,Malta2010.
30A.Atkinson,Z.Anderson,K.Hughes,M.A.Bellis,H.Sumnall,Q.Syed:Interpersonal
violenceandillicitdrugs.Liverpool,CentreforPublicHealthLiverpoolJohnMooresUniversity
WHoCollaboratingCentreforViolencePrevention,2009,s.2.