Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Wprowadzeniewproblematykęagresjiiprzemocy…
25
żonajestwpostaciotwartejnapaścinadrugąosobęlubzniszczeniacudzej
własności.
Doformagresjipsychicznej,zwanejtakżesłowną,zaliczamy:ubliżanie,prze-
zywanie,wyśmiewanie,grożenie,ośmieszanie,plotkowanie,szantaż,obrażanie.
Agresjasłownapoleganaposłużeniusiębodźcamiwerbalnymi,szkodliwymi
dlaatakowanejosoby,wywołującymiwniejstrach,poczuciekrzywdy,odrzu-
cenia.Wyrażasięwniektórychżądaniach,rozkazach,przezwiskach,lekcewa-
żącymtraktowaniu,podjudzaniudoagresji,zawstydzaniu,odmowieudziału
wewspólnychdziałaniach48.
Wpsychologiispołecznejwyróżniasięponadtoagresjęiprzemocinterperso-
nalną,określanejakoczynnościintencjonalne,stanowiącezagrożenielubpo-
wodująceszkodywfizycznym,psychicznymispołecznymdobrostanieinnych
osób(azwłaszczawywołująceból,cierpienie,destrukcję,prowadzącedoutraty
cenionychwartości).Agresjainterpersonalnajestaktemodnoszącymsiędo
zachowańmiędzyludzkich,intencjonalnieorganizowanymwceluwyrządzenia
szkodyjednostcelubgrupiespołecznej
49.
Jakjużwspomniano,częstopojęciaagresjaiprzemocstosujesięwznaczeniu
synonimicznym.Definicjeprzemocybiorązazwyczajpoduwagętrzypodsta-
wowekryteria:rodzajzachowania,intencjeorazjejskutki.Definicjaamerykań-
skiegoCentrumPomocyDzieciomKrzywdzonymiZaniedbanym,zaprzemoc
uznajefizycznelubumysłowedziałanienaszkodę,wykorzystywanieseksualne,
zaniedbywanielubmaltretowaniedzieckaponiżej18.rokużyciaprzezosobęod-
powiedzialnązapomyślnyjegorozwójorazdziałania,którestanowiązagrożenie
dlajegorozwoju
50.IrenaPospiszylprzemocąnazywawszelkienieprzypadkowe
ataki,godzącewosobistąwolnośćjednostkilubprzyczyniającesiędofizycznej
lubpsychicznejszkodyosoby,wykraczającepozaspołecznezasadywzajem-
nejrelacji51.Przemoctozachowanieagresywneijednocześniedestruktywne
wstosunkudoinnejosobylubgrupyosób.Pierwotniezaprzemocuważano
nadużyciesiły.obecnieprzyjmujesię,żeprzemoctotakiezachowaniejednostki
lubgrupy,wktóregowynikuinneosobyponosząuszczerbeknacielelubwza-
kresiefunkcjipsychicznych52.Przemocmożemiećcharakterinstrumentalny
lubbezinteresownyorazindywidualnylubzbiorowy.Przemocniezawszejest
jednoznacznazprzestępstwem.Zprzestępstwemmamybowiemdoczynienia
wówczas,gdyokreślonezachowaniepozostajewsprzecznościznormamipraw-
nymi,aleniekonieczniewsprzecznościznormamizwyczajowymi,obyczajowymi
czymoralnymi.Przemoczazwyczajmasilnepodłożeemocjonalne.Zdarzasię,
48J.Maciejewski:Agresjawśrodowiskuszkolnym.Kontekstsocjologiczny…,s.55-60.
49J.Danielewska:Agresjaudzieci:szkołaporozumienia…,s.58.
50I.Pospiszyl:Przemocwrodzinie.Warszawa,WydawnictwaSzkolneiPedagogiczne,1994,
s.12.
51Ibidem,s.14.
52E.Fromm:Wojnawczłowieku.Gdańsk,GdańskaInicjatywaWydawnicza,1991.