Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzłowiekimoralnośćwmyśliJackaWoronieckiego...
Probabilizmspowodowałznacznykryzyswdziedziniewychowania,zwłaszcza
gdyjegozwolennikamistawalisięduszpasterzekatoliccy.
Sporywokółsystemówprobabilistycznychmiały[ł]jeszczeitezłenastępstwa,
żeodwróciłyuwagęmoralistówodzagadnieńwychowawczychizmniejszałyprzez
toprzygotowanieduchowieństwadopraczwiązanychzwychowaniemchrześci-
jańskim.Przesuwałyonepunktciężkościbadańmoralnychnastronęnegatywną,
nagrzechy,zajmującsięzbytmałodobrem,cnotąidoskonałościąchrześcijańską76
—pisałWoroniecki.
Jaksłuszniepodkreślająhistorycyetykiiteologowie,poglądten,rozpowszechnio-
nynadużąskalęwkatolickimspołeczeństwie,niemógłniespowodowaćgłębokich,
negatywnychnastępstwetycznych.DlategoteżsłusznośćkrytykiWoronieckiego
potwierdzawpełniopiniawspółczesnegonamo.ServaisaTheodore'aPinckaersa,
któryuważa,żenwprowadzenieprobabilizmupociągnęłozasobąprawdziwykryzys
moralnościkatolickiej”
77
Inniwspółcześninamteologowieietycydodają,żeprobabilizmopierałsię
nazasadzielexdubianonobligat(prawowątpliwenieobowiązuje).Takaprzesłanka
implikujeinnetezy,któresązkoleiniezgodnezzasadamimoralnościkatolickiej
78
76
Tenże,Katolickaetyka…,t.I,s.26.
77
S.T
.Pinckaers,
Źródłamoralnościchrześcijańskiej
,przeł.zfranc.
AgnieszkaKuryś,Poznań1994,
s.254.Bardziejumiarkowanestanowiskowobecdoktrynprobabilistycznychzajął—jaksię
wydaje—współczesnynamteologF
.Greniuk,któryusprawiedliwianiektórychprzynajmniej
przedstawicielitegonurtukoszteminnych.Nauwagęzasługujejegonastępującawypowiedź:
nDoniewłaściwejinterpretacjiprobabilizmuprzyczyniłsięmiędzyinnymiT
.Tamburini(+1675)
utrzymujący,żeabymożnabyłosięopowiedziećzawolnością,czylizaniezachowaniemprawa,
niepotrzebapoznaćdowodliwośćwsposóbpewny,leczjedyniewsposóbprawdopodobny.
[ł]Takainterpretacjazasadprobabilizmuklasycznegostałasięwłaśniepośredniąprzyczyną
laksyzmu.Jednakżejasnąjestrzeczą,żeprobabilizmbyłraczejokazjąniżprzyczynąlaksyzmu,
takjakużywaniewynalezionejrzeczydobrejjestraczejokazją,anieprzyczyną,jejewentualnego
nadużywania”
.(F
.Greniuk,Teologiamoralnawswejprzeszłości,Sandomierz2006,s.158).
78
Katoliccyhistorycyteologiimoralnejpodkreślają,żepierwszesystemyprobabilistycznezostały
wypracowanewjezuickichśrodowiskachnaukowychprzezuczonych,którychintencjąniebyło
odejścieodkatolickichzasadmoralnych,ajedyniedostosowaniewspółczesnejimteologiimoralnej
dowymagańzmieniającychsięciąglewarunkówżyciaspołecznegoiprawodawstwa.Takabyła
m.in.naukaJ.SanVitale,M.GheziiF
.A.Zaccaria.A.Derdziuk,broniącwymienionepostaciprzed
oskarżeniamipóźniejszychteologów,pisze,żennajwcześniejwypracowanysystemprobabilizmu
zrodziłsięzpragnieniaodkrywaniaroztropnychiżyciowychrozstrzygnięćwątpliwościmoralnych.
44
