Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
DEBATA.RETORYKADLADEMOKRACJi
krytyczne,problemoweistrategicznemyśleniejestdomenądebatywformacieKarla
Poppera);
y
celusamegodebatowania(dlawzmocnieniawłasnychumiejętnościretorycznychlub
dlaudziałuwsportowejrywalizacjiwturniejachdebatanckich).
Każdyzformatówotwieraniecoinnemożliwościpodejściadosporu.Doświadczony
nauczyciel,któryzapoznasięztymrozdziałem,możewybieraćrozwiązanianajkorzyst-
niejszedlagrupy,zktórąpracuje.Wartopróbowaćdebatywróżnychformatach,żeby
zaobserwować,jakwybórdanegoporządkuwpływanazmianywsposobieargumenta-
cji.Dodatkowoumieszczonorozdziałpoświęconyspecyficznemuformatowipublicznej
debatyonazwienwolnaprzestrzeń”(Modrzejewska),któryzostałwymyślonywśrodowi-
skuuniwersytecko-dziennikarskimwDanii.Zakonkretnymprzebiegiemdebatymiędzy
dwiemaosobami(np.politykami)reprezentującymiróżnestanowiskawobectejsamej,
sprawystoigłębszarefleksja,wktórejuznajesię,żespórwdemokracjijestrzecząnatu-
ralną,aistotądeliberacjijestnietyleprzekonanieoponentadoswoichracji,ileustale-
niewspólnychirozbieżnychpunktówmiędzynimiwdanejsprawiepoto,abyumożliwić
współdziałanienaokreślonychwarunkachlubrozwiązanieproblemu.Doświadczenie
debatyduńskiejpokazujepotrzebęposzukiwaniatakiegorozwiązywaniasporówspołecz-
nych,którebyłobynajmniejinwazyjnedlarelacjimiędzyludzkichinajbardziejefektywne,
gdychodziotrwałośćobranychrozwiązań.Podstawowymbudulceminterakcjiwdeba-
ciejestargumentacjajakoskładnikkażdejzwypowiedzimówców.Działaniauczestników
polegająnatym,abyprzedstawićnajbardziejprzekonująceargumentywspierająceich
pozycjęwsporzeirównieprzekonującowykazać,żeargumentacjaoponentajestsłabsza
lubniewystarczającaczychybiona.Argumentacjawdebaciebywarozpatrywanaztrzech
perspektyw:jejprawdziwości,poprawnościiskuteczności(Budzyńska-Daca,Modrzejew-
skawtymtomie).Wymienionetrzykategoriepodlegająocenie:logicznej,dialektycznej
iretorycznej.Oceniającydebatęsędziowie,którzypodejmujądecyzję,komuprzyznać
zwycięstwo,częstoprowadząsporymiędzysobąwkwestiiocenyjakościwypowiedzi
argumentacyjnych.Wtymrozdzialeznajdąpomocnedlaichrozstrzygnięćuporządko-
waniekryteriówbazowychtejoceny,coułatwidyskusjęwokółkluczowychpytań:nKto
wygrałdebatęidlaczego?”lub:nKtoprzedstawiłbardziejprzekonującąargumentację?”
.
Wdebacieocharakterzekonkursowym(sportowym)audytoriumprymarnymsą
sędziowie,którychroląjestocenaposzczególnychdebatującychiwygłoszenieinforma-
cjizwrotnejdlauczestników.Sędziowierównieżmająswojerytuały:obserwujądebatę,
notująuwagi,wystawiająoceny,negocjująwerdykt,wygłaszająswojeopinieiudzielają
zawodnikominformacjizwrotnych.Korzystajązkartyoceny,abyproceskrytycznego
osądubyłprzeprowadzonywsposóbmożliwiejaknajbardziejzobiektywizowany(więcej
wrozdz.Rogowska,Buła).Każdyformatmawtymwzględzieinnekryteriaoceny,apro-
fesjonalnysędziapotrafidostosowaćwłasnąpercepcjędoelementówcharakteryzujących
właściwościdanegoformatuistosowniedonichocenićrywalizacjęmówców.
3.1.4.Debatajakodyscyplinasportowa
Debata,mającwsobiepierwiastekagoniczny,rywalizacyjny,znalazłasiętakżewobsza-
rzegatunkówsportowych,podobniejakszachyczybrydż.Jakkażdadyscyplinamaswoje
reguły,swoichzawodników,klubytreningowe,wyspecjalizowanychsędziów,mistrzów
